Bildumaren zerrendara itzuli Idazle beraren beste lanak


LIBURUARI BURUZKO
KRITIKAK

 

 

MUXINDUKO GARA ETA...

 

        Karmelo Etxegarairen aburuz Iztuetaren Gipuzkoako historia ez da insigne monumento de candor bat besterik, gogo-xahuaren gomutarri garbala.

        Ez da lotsagarri ez ezik, mingarri ere, Gipuzkoako herri leialetan gazteria eskolatzeko, hitztxo bat bakarra ere euskaraz ez dakiten maisu erdaldunak ipintea? Eta oraindik are hilgarriago baizik ez da, eskolako haur gaixoari hitz bat euskaraz erorten zaiotelako, beraren etsai ezagutuak dauden gizon erbesteko hoiek ematen diezaten azote gogorrak ontzat eramatea. Zer bada! Hain bekatu handia da Euskaldunari Euskarazko hitza jalkitzea?

        Larramendi handiagoak esana zen, zaharretik ari zaigu dantzamaisua, egia da. Ezer berririk ez. Iztuetak ez du eztulik egin agiritegietako hautsetan.... Intruso bat. Baluke arrazoirik Etxegarai jaunak ikuspegi akademiko eta are zientifiko batean, alabaina Iztuetaren inozotasunak badu alderdi estetiko bat, naif esaten zaion hori, Etxegaraik egin zituen bertsoen bilduma osoak eta jaso zituen zilarrezko sari guztien fundizioak baino zatiaz balio handiagoa duena.

        Euskara hil ezkero Fueroak ez dira biziko; baina Euskara bizi bada, Fueroak piztuko dira. Fueroak nahi dituanak maite izan behar du Euskara, eta Euskara maite dabenak, Euskaldunai Euskaraz behar die hitz egin eta adierazo berai dagozkioten gauza guzti-guztiak. Bestela, zapuztuko da Euskara, muxinduko dira Euskaldunak, eta ihes egingo dute Fueroak.

        Euskarak (bestelako) herri izatearen froga eta kontzientzia ematen digu, hari muzin eginda muzindu eginen gara gu eta mendekotasuna sinatuko dugu.

Luis Michelena. Historia de la Literatura Vasca. Minotauro, 1960

Pello Joxe Aranburu / Mirian Bidegain / Antton Idiakez / Iñaki Rezola. Juan Inazio Iztueta Etxeberria (1767-1847). III. Gerriko Ikerlan-Sariketa. Eusko Jaurlaritza, 1993

Juan Ignazio Iztueta. Guipuzcoaco provinciaren condaira edo historia. Ignacio Ramon Barojaren moldizteguian, 1847

 

 

 

© cc-by-sa Koldo Izagirre

 


www.susa-literatura.eus