GURE UNIBERTSALAK

 

        Gure hizkuntza kontzeptu partikularretan bizi omen delako hori Unamunok zabaldu zuen bidea dugu Errepublikako Gorteetan hizkuntzei buruzko eztabaida gogoangarri batean, 1931ko irailaren 18an.

        Jario erdi nartziso erdi bufoi batean, ezpainarro, gure bilbotar unibertsitarioak gaztelaniaz, katalanaz, galegoaz eta euskaraz zeukan jakinduria eta ezagutza ikusgarritu zuen, bere burua erakusketatu zuen diputatu gaztelauen txalo erraza bilduz eta hizkuntza murriztuen barregarria nabarmenduko zituzten gisa guztietako argudioak erabiliz euskara, galegoa eta, neurri apalagoan, katalana ofizialtzearen aurka.

        [...] el vascuence no tiene palabras genéricas, ni abstractas, y todos los nombres espirituales son de origen latino, ya que los latinos fueron los que nos civilizaron y los que nos cristianaron también.

        Eta minoria vasco-navarrako diputatu baten oihu inozoa:

                ¿Y gogoa, es latino?

        Handiagoak orduan Unamunorenak: gogoa, jateko gogoa omen dugu, gosea.

        Barre, algara, txalo.

        Unamunok ideas de lechuzo zeuzkala jakinarazi zigun Blas de Oterok. Erdeinuzko aieru bezala, ez dago gaizki esana. Ondikotz, Unamunoren esanek behintzat bat egiten zuten hegazti arriskutsuagoren ideiekin, Unamunok hitzez hitz errepikatzen ditu Lévy-Bruhl-en teoria arrazistak (Les fonctions mentales dans les sociétés inférieures, 1910; La mentalité primitive, 1922; L'Âme primitive, 1927), zehar baino zuzen:

        L'examen des faits m'a amené à reconnaître qu'ils [beltzek] n'en ont pas, à proprement parler, de notions. C'est en présence de 'prénotions' que je me suis trouvé. [...] [Primitiboa, alegia, beltza] est peu apte à abstraire et à généraliser.

        Espainiak galduak zituen Kuba, Filipinak, Rif, beti eguzkitan zen inperio handiaren azken pildak. Eta barne-kolonietan isuri zuen bere inpotentziaren behazuna.

        Diskurtso arrazista-kolonialaren atal linguistikoa osatu zuen Unamunok.

Discurso de Unamuno en el Congreso sobre las Lenguas Hispánicas y a propósito de la oficialidad del castellano. www.generalisimofranco.com

www.gazteaukera.euskadi.net

Blas de Otero. «Calle Miguel de Unamuno». Que trata de España. Ruedo Iberico. Paris, 1964

Odile Tobner. Du racisme français. Quatre siècles de négrophobie. Éditions des Arènes, 2007

 

 

 

© cc-by-sa Koldo Izagirre

 


www.susa-literatura.eus