NAFARROA ETA MUNDUA
Iberiar Penintsulako hizkuntza aurre-erromatarretan dugu aditua. Lan egina da, aspaldi samarretik datorren kontua da, Nafarroako aztarnategietan. Principe de Viana saria jaso du aurten, 2010 honen ekainean. Aurrenekoz nazioartekoa. Mailari egoki, Espainiako Printzea emaile.
GALDERA: ¿A qué se debe que el euskera fuera la única lengua prerromana que sobrevivió hasta hoy?
ERANTZUNA: Seguramente al aislamiento que tuvo en la Edad Media. Hoy que las fronteras están abiertas, el vasco está en peligro de desaparecer por el castellano o el francés. Además, el vasco es una lengua muy particular, que no es fácil de aprender por otras personas. Yo mismo no sé vasco. Pero la lengua sobrevivió por su situación geográfica en un rincón de la Península Ibérica, lo que hoy son las provincias vascas y Navarra.
Jürgen Untermannek ez daki euskaraz... alemana izaki! Egizu kontu, euskaldun ergela, zeinen zaila den zure hizkuntza hori. Baina mugen irekitzeak ekarriko du galera, ez zailtasunak berak, ez Nafarroako Gobernuak, adibide agian errazegia erabiliz, euskarari ezarria dion setioak (mugez ari garela, nahi gabetarik datorren hitza da).
A, Erdi Aro ametsetakoa!
GALDERA: ¿Esa dificultad para aprenderlo supone una amenaza para el euskera?
ERANTZUNA: El problema es que en la época moderna el vasco no puede participar en la literatura general y científica, ya que nadie en el mundo entiende vasco. Es un problema similar al que ocurre con el catalán, que también está un poco aislado, aunque Barcelona tiene más irradiación que por ejemplo San Sebastián.
Hizkuntza murriztuak arazo horixe dauka edonon: berdin da latin familiakoa izatea, berdin da latin inguruan egotea, berdin da Kataluniako unibertsitateetara doazen euskaldunek —hizkuntza zail horretakoek— bi hilabeteren buruan solastatzea katalanez gelakideekin. Isolatua dago euskararen antzera, munduan ez du inork ulertzen (mundu bat osatzen dute espainiarrek). Bere fonetikagatik? Bere egituragatik? Maioritarioa delako? Espainiar integristen fobiak harrotzen dituelako? Euskaldunek berehala ikasten dutelako? Ez dakigu. Euskaraz galde egiten diotelarik, katalana etorri zaio akordura hizkuntza aurre-erromanikoetan bezainbeste soziolinguistikan aditua ageri zaigun deklinabide samurreneko hizkuntzan hazitako jakintsuari.
Munduan inork ez du ikasten ahal nik ez dakidana.
Baina denok dakigu zuk zer mundu ikasi duzun, ikasi nahi ez duzun.
Ulergarria da guztiz.
Jesus Rubio. «Jürgen Untermann: 'El aislamiento del vasco le ayudó a sobrevivir como lengua'». Diario de Navarra, 2010-06-11
© cc-by-sa Koldo Izagirre