Zorrotzatik Laudiora
Zorrotzako portua utzi egiten du, eta Arabako Laudiora pasatzen da, lanera. Camiñaren hitzetan, «Gabriel Aresti trabajó en Maderas Reunidas, SA, del 1-9-60, hasta el 16-5-65 con la categoría de Jefe de Sección. Procedía de la Cía. Vasco Africana, donde trabajó como oficial administrativo desde el 1-2-56 hasta el 31-8-60.
»En Llodio [96] su cargo administrativo le obligó a una vida más reposada. Efectivamente escribía en la oficina; sobre todo cuando le venía un verso a la cabeza dejaba todo para pasarlo al papel. Lo mismo pasaba en el comedor. Por la categoría que tenía en la empresa, no necesitaba pedir permiso [97]. De la Academia de la Lengua Vasca habló alguna vez y también de artistas vascos (¿serían acuarelistas?).
»D. Antonio Sierra Echevarri y yo fuimos sus jefes, el primero como Apoderado y yo como Gerente de la Empresa; yo recuerdo haber celebrado también comidas mano a mano con él» [98].
Meli Estebanen ustez, nahiko pozik zebilen Laudion. Baina, poeta eta erreboluzionario entzutea zuen, nonbait, eta bere ugazabaren batek edo bestek, Garteiz izeneko batek edo, ez zuen hain gustura ikusten, eta, horregatik, alde egin zezan edo, ez omen zioten soldatarik igotzen.
Bilbotik Laudiorako bidaia trenez egiten zuen, Urduñako tranbian. Bide-lagun, beste batzuen artean, Laudioko Fundiciones JEZeko zenbait langile zituen. JEZ honen nagusia Errazti zen, garbizalea euskararen alorrean, Belokeko meza euskara «garbira» itzuli zuena. Fabrika honetan lan egiten zuen Trifon Etxebarria Yagi-Yagikoak, euskaltzale, borrokalari eta Minotauroko editorearen anaiak. Lantegi honek bazuen ikastola ere. Sasoi honetan Agurtzane Alberdi zen eskola garbizale hartako andereñoa. Gabriel Arestik sarri egiten omen zion hitz andereño honi, eta bere poesiak eman ere bai irakur zitzan. Andereño honek dioskunaren arabera, mundu guztiarekin diskutitzen omen zuen, bidean. Ez berarekin. Agurtzane Alberdik aingeruen aurpegi biguna ipinita entzuten zizkien gorabehera guztiok eztabaidatzaileei.
Beti berandu ailegatzen omen zen trenera, bizarra ganoraz moztu barik, oraindik gorbata saman jarri ezinik.
Behin batez, Trifon Etxebarria eta Gabriel Aresti sutsuki haserretu ziren, guztiz berotu, eta hitzek baliorik ez zutenean Arestik antiojoak kendu eta ukabilka hasi omen ziren [99].
Gabriel Arestik aparteko eran begiratzen omen zion taldeko euskaldun eta baserri-jatorrikoa zen Agurtzane Alberdiri. Harri eta Herri kaleratu zuenean, aletxo bat oparitu zion, eskaintza honekin:
«Agurtzane Alberdiri, trenbidearen barreneko eztabaida askoren
ostean, adiskidetasun eta estimazio handiarekin. Gabriel».
Emakume hauxe izan zitekeen Arestik ezagutu zuen neska euskaldun zaharra, zeintzuei buruz hitz egin duen Jon Juaristik: «¡Qué tendrán, Dios mío, las zagalas eusquéricas? ¿Qué tendrán que yo nunca advertí, y que ha dejado traspuesto a tanto poeta, desde don Íñigo López de Mendoza, marqués de Santillana —"Reverencia os hago, / linda vizcaína, / que no vi en Vitoria / doncella más linda...", hasta don Miguel de Unamuno, e incluso al Pío Baroja de Mari Beltcha? ¿A qué viene tanto idilio, tanta serranilla vascongada? Para mí siempre será un misterio» [100].
Agurtzane Alberdiren ustetan, zienak bazeukan Gabriel Arestiren maitasun galduaren berririk —abertzalearena— eta berriarena —Melirena—, gure poeta argia, noblea eta... harroa zen.
[96] Zorrotzakoa eta Laudiokoa, lantegi biok jaun berberarenak omen dira.
«Maderas Reunidas. Empresa alavesa afincada en Llodio desde su creación, en 1940. En 1979 su capital nominal era de 155.000.000 de pts. y componían su consejo de administración: Adolfo Careaga, Nestor Basterra, vicepresidente; Carmelo Renovales, consejero secretario», informatzen du Auñamendi Entziklopediak.
[97] Euskaltzaindiko batzarretara-eta joateko, esan nahi da.
[98] 1975.XII.3an egindako kartatik.
[99] Agurtzane Alberdik esana.
[100] JUARISTI, J.: Sacra Némesis, Nuevas Historias de Nacionalistas Vascos. Madril, 1999, 148.ean.
© Angel Zelaieta
www.susa-literatura.eus
