Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan
Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan
2003, saiakera
340 orrialde
84-95511-60-6
azala: Garbiņe Ubeda
Edorta Jimenez
1953, Mundaka
 
2010, poesia
2006, kronika
2003, nobela
2001, poesia
1993, nobela
1991, nobela
1990, ipuinak
1987, poesia
1986, poesia
1986, poesia
1985, poesia
Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan
2003, saiakera
340 orrialde
84-95511-60-6
aurkibidea

Aurkibidea

Esker onez

Ernest Hemingway
1959ko uda / Mundaka

1933-1939

Juan Duņabeitia eta Andres Untzain
2001eko martxoa / Mundaka

Pako Garai
1931ko abuztua / Kuba

Hemingway zezenetan
1933ko abuztua / Bilbo

Indalexio Tribisarrospe
1935eko otsaila / Mundaka

Martha Gellhorn
1937ko martxoa / Madril

Jesus Galindez
1937ko martxoa / Madril

Andres Untzain
1937ko apirila / Gernika

Gernikako Arbola
1937ko apirila / Gernika

Jesus Galindez
1937ko apirila / Madril

Juan Duņabeitia
1937ko maiatza-ekaina / New York-Bilbo

Hemingway eta Bosgarren Kolumna
1937ko uda / Madril

Galindez eta Bosgarren Kolumna
1937ko maiatza / Madril

Andres Untzain
1938ko udaberria / Habana

Washington-Madril: enbaxadoreak
1939ko ekaina / Queen Mary ontzia

Juan Duņabeitia eta Jesus Galindez
1937-1939 / Bordele

1940-1944

M. Sotaren gutuna M. Irujori
1940ko abuztuaren 20an

Hemingwaytarrak eta euskaldunak
1942ko maiatza / Habana

Kubako Sarea
1942 / Habana

Friendless
1942 / Kuba

Martha Gellhorn
1942 / Karibe Itsasoa

Gustavo Duran
1942 / Habana

Agirre lehendakaria
1942 / Habana

Agirre lehendakaria
1942ko iraila / Columbia-Caracas

Gigi eta Wolf Pack
1943ko uda / Karibea

FBI eta Gustavo Duran
1943 / Habana

Irlak korrontean
1943 / Habana

Basque Intelligence Service (BIS)
1942-1945 / Amerika

1945-1960

Felix Areitio eta Hemingway
1945 / Kuba

Ernest Hemingway gerran
1944 / Paris

Patxi Ibarluzeari gutuna
1947ko uztaila / Habana

Trujillo diktadorea eta Hemingway
1947 / Kuba

Andres Untzain eta Juan Duņabeitia
1949-1950 / Europa

Jesus Galindezen zereginak
1950 / Habana

Untzain eta Hemingway
1952 / Donibane Lohizune

Ernest eta Andresen arteko gutunak
1953-1954

Andres Untzain
1954-1955 / Mundaka

Jesus Galindez
1956ko martxoa / Karibe itsasoa

Juan Duņabeitia eta Kubako Iraultza
1958 / Habana

Ernest Hemingway
1960 / Bilbo

Azkena

Bibliografia

Erosi: 18,05
Ebook: 3,12

Aurkibidea

Esker onez

Ernest Hemingway
1959ko uda / Mundaka

1933-1939

Juan Duņabeitia eta Andres Untzain
2001eko martxoa / Mundaka

Pako Garai
1931ko abuztua / Kuba

Hemingway zezenetan
1933ko abuztua / Bilbo

Indalexio Tribisarrospe
1935eko otsaila / Mundaka

Martha Gellhorn
1937ko martxoa / Madril

Jesus Galindez
1937ko martxoa / Madril

Andres Untzain
1937ko apirila / Gernika

Gernikako Arbola
1937ko apirila / Gernika

Jesus Galindez
1937ko apirila / Madril

Juan Duņabeitia
1937ko maiatza-ekaina / New York-Bilbo

Hemingway eta Bosgarren Kolumna
1937ko uda / Madril

Galindez eta Bosgarren Kolumna
1937ko maiatza / Madril

Andres Untzain
1938ko udaberria / Habana

Washington-Madril: enbaxadoreak
1939ko ekaina / Queen Mary ontzia

Juan Duņabeitia eta Jesus Galindez
1937-1939 / Bordele

1940-1944

M. Sotaren gutuna M. Irujori
1940ko abuztuaren 20an

Hemingwaytarrak eta euskaldunak
1942ko maiatza / Habana

Kubako Sarea
1942 / Habana

Friendless
1942 / Kuba

Martha Gellhorn
1942 / Karibe Itsasoa

Gustavo Duran
1942 / Habana

Agirre lehendakaria
1942 / Habana

Agirre lehendakaria
1942ko iraila / Columbia-Caracas

Gigi eta Wolf Pack
1943ko uda / Karibea

FBI eta Gustavo Duran
1943 / Habana

Irlak korrontean
1943 / Habana

Basque Intelligence Service (BIS)
1942-1945 / Amerika

1945-1960

Felix Areitio eta Hemingway
1945 / Kuba

Ernest Hemingway gerran
1944 / Paris

Patxi Ibarluzeari gutuna
1947ko uztaila / Habana

Trujillo diktadorea eta Hemingway
1947 / Kuba

Andres Untzain eta Juan Duņabeitia
1949-1950 / Europa

Jesus Galindezen zereginak
1950 / Habana

Untzain eta Hemingway
1952 / Donibane Lohizune

Ernest eta Andresen arteko gutunak
1953-1954

Andres Untzain
1954-1955 / Mundaka

Jesus Galindez
1956ko martxoa / Karibe itsasoa

Juan Duņabeitia eta Kubako Iraultza
1958 / Habana

Ernest Hemingway
1960 / Bilbo

Azkena

Bibliografia

 

 

Jesus Galindez

1937ko apirila / Madril

 

Apirila sutan joanda, 1937ko maiatzerako Spanish Civil War hartan eginiko lehenengo egonaldia amaitzekotan da Ernest Hemingway.

        Bada, hilaren lehenean, Langileen Nazioarteko Eguneko iluntzean, Nazioarteko XII. Brigadak jai alaitsua eskaini gura dio. Ohore handia da hori. Ia edonorentzat. Eguna nolakoa, gonbita luzatu dietenak ere halakoak baitira.

        Nazioarteko Brigada XII.a Thaelman, Andre Marty eta Garibaldi batailoiek bat eginez sortu dutena da; alemaniarrez, frantziarrez eta italiarrez osatua da, beraz. Denen buru dagoena, aldiz, hungariarra da; Mata Zalka idazlea. Lukacs jenerala ezizenez, Ernest Hemingwayk bere literaturara horrelaxe ekarriko du. Gero, hortxe dago komisario politiko Gustav Regler alemaniarra. Bestela, brigadetako gizon asko falta dira afari horretan. Hirutik bat hil ziren parte hartu zuten lehenengo ekinaldietan, gero hil direnak ahaztu barik. Heldu berritan ziren ume gorriak soldadu zailduak ziren Madrilgo defentsa giza-larruazalez gotortu zenean. Horrexetan nabarmendu dira, nabarmendu direnez XII.ekoak. Erabakigarriak izan direla esaten da, aho batez. Eta hortixe hainbeste hildako ere.

        Brigaden eginak ederrak badira ere, halako egunen batean brigadistek agur esan beharko diote Spanish Earth kuttunari. Ordurako, ostera, Ernest Hemingway berriro izango da han.

        Bitartean, Nazioarteko Langileen Egun horretan Madrilen dagoen giroaz Jesus Galindezek ohar zuhurra idatzi du bere egunkarian, Ernest Hemingwayk eta haren lagun idazleek idatz zezaketenaren antzekoa.

        «Maiatzaren bateko arratsaldean etsaiak berak ere aspaldiko lanaren eguna ospatu nahi izan zuen gerrako artilleri bonbardaketa basati eta ekinkorrenaren bidez ospatu ere; zoratzekoa izan zen».

        Gaitzerdi alabaina maiatzaren bateko bonbardaketa. Gerran, bestelako egoeretan legez, bakoitzak bere gogoko egunak ospatzen ditu, eta Jesus Galindezek gogoan du egun batzuk lehenagokoa. Apirilaren 29koa, San Prudentzio biharamunekoa, hain zuzen.

        Egun horretan, Euzkadi'ko Jaurlaritzaren Ordezkaritzako hiru arabarrak santuarena ospatzen izan zirelarik, jaia ondo joan ei zen, azkenean artilleriak ere parte hartu nahi izan zuen arren. Nahiz Langileen Nazioarteko Eguna izan nahiz San Prudentzio biharamuna, zer zien eurei artilleriak, 26ko gauaz geroztik burutik kendu ezinik zutenaren aldean?

        «Apirilaren 26tik 27ra bitarteko gaua dut gogoan. Afaldu ostean irratian aurrera eta atzera eginez bilatzeari ekin genion, Euzkadiko Fronteko berriak jakin guran; eta arerioaren irratiek irato egin gintuzten ia-ia, Gernikako sarraski sadikoari buruzko berrien berriez. Madarikazioetan, irrati aparailua amatatu eta lo egitera etzan ginen».

        Zer madarikatu badute Ordezkaritzakoek. Dena galdua ote den galdetzen duten artean. Eta madarikazioetan, Jesus Galindezi burura datozkio iragan azaroan egin zitzaizkien proposamenak. Madril laster galduko zelakoan, erbestera alde joatea proposatu zieten. Bitartean, faxistak Madrilen sartuz gero euren enbaxadan aterpetu zitezkeela esan zieten Herbehereetako diplomatikoek, Paraguaikoek, Poloniakoek, askok. Orain berriz, doluzko maiatz honetan, Paraguaik eta Dominikar Errepublikak egin diote berriro euren lekuen eskaintza Jesus Galindez gizon oraintsu arte gazte eta orain berriz gernikartuari.

        Ihes egin? Jesus Galindez sutsuak ez du dena galdutzat eman nahi. Gerrako partidan tantoak falta dira jokatzeko, eta azkenean partida galdutzat eman beharko bada ere, jokatzear diren tantoetan ez dago amore ematerik. Bada zer eginik Madrilen. Handik hanka egin gura duten euskotarrei lagundu, esate baterako. Loak hartu ezineko gauetan orain arte Madrildik atera dituzten iheslari horien errepasoa egiten du, bere oroigailua argazki kamera baino zehatzagoa dela baliatuz.

        Oroigailuko argazki kamerara Juan Leon Kruzalegiren irudia datorkio. Kontaktu ona, gizon guztiz baliagarria izan da baina, hara, hanka egin nahi izan du. Bestela mundakarrak, mundakarra baita Kruzalegi, bai, mesede galantak egin izan dizkio Telefonican izan duen kontulari mahaitik. Haatik, ozta-ozta hogeita bat urte dituen gizon gazteari ulergarri zaio berrogeita bi urteko —agurea ia, gaztearen kalkuluetan— gizon haren jarrera. Gerrako lehenengo tiroek Madrilen harrapatu zuten, etxekoak uda emateko prest hantxe Mundakan zituelarik. Eta ezin gero handik alde egin. Juan Leonek, bestela soldadu izateko ere jaioa ez lagun margolari eta kontulariak, etxekoekin batzea izango du harrezkero amets.

        Madrilen beste asko legez etxeko sutondotik urrun, Marichurenera etortzen izan da, herriko jatekoen usainera. Erre-erre eginda, hori bai, Telefonicako langileek ere igandeetan soldadu ariketak egiten behartzen dituztela eta. Ondo gogoan du hori Jesus Galindezek, mundakarrak behin baino gehiagotan kontatu baitzion soldadu instrukzioa egiten ari zirelarik dozena erdi ehizegazkin agertu zirenekoa.

        Kruzalegi gizajoa! Joana da, amaitu zaizkio soldadu itxurak.

        —Gernikakoa baino lehen —gogoratu zaio Jesus Galindezi, eta hortxe eten zaio akorduen haria.

        Jesus Galindezek goizero ohetik jagi eta Madrildik irten nahi duten euskotarrei bide ematen segitu behar du, asko dira-eta gerratik hanka egin guran diren aberkideak. Ulertzekoa ere bada. San Prudentzio, eta bonbardaketa; Maiatzaren Lehena, eta bonbardaketa; Ezer Ez Den Egun bat —apirilaren 26a!— eta bonbardaketa.

        Hutsaren hurrengoa San Prudentzio biharamunekoa baina, eta hutsaren hurrengoaren hurrengoa Maiatzaren lehenengokoa. Gernikako garrek irauteko kemena ematen diote Jesus Galindezi. Madrilen han geratu direnek burdinaz eginak behar dituzte barruak.