Hogeita hiru

 

 

 

2022ko azaroko goiz batean, alaba zaharrena eskolan utzi eta orduan jakin nuen haren klasekide baten amona zela Angela.

      Etxera itzuli eta hilabete bat ere ez zuen alaba gazteena bularrean hartu nuen, tarteka esna, tarteka lo. 9:30ean hasi zen France Inter irratian Rebecca Manzoniren Totémic saioa. Amaiera aldera, Georges Moustakiren Sans la nommer jarri zuten. Ez nuen abestia ezagutzen eta, nahiz eta Aitorrek sarritan aipatu zuen Moustaki, ez nuen Federico Garcia Lorcaren omenez egindako lp bateko abestiaz aparteko ezer entzuna.

      Eguna amaitu zen. Alaba zaharra lokartu egin zen eta garai hartako bikotekidea oraindik bizirik zegoen zakurrarekin zegoen paseoan kalean. Alaba gazteena ez zen lokartzen; besoetan hartu nuen beste behin eta etxean ibiltzen hasi: egongelaren punta batetik sukaldearen beste puntara, zortzi metro hara, zortzi hona. Neskatila gero eta lasaiago zegoen, nire besoak gero eta astunago, bularra izerditan. Goizeko abestia aurkitu nuen eta kaskoetan jarri. Sans la nommer. Kaleko farolen gorrixkak soilik argituta, oinez nenbilen frantsesezko kanta entzuten nuen bitartean:

 

Nahi nizuke aipatu,

izenik gabe,

desleial den neurrian

dena maitale,

egunero esnatzen da

bizitzaz jabe,

goizero ekiaren

izpien pare.

 

      Eztarria uzkurtu zitzaidan eta abesti hura ze urtetan argitaratu zen begiratu nuen: 1973. Urte hartan hasi ziren unibertsitatean Aitor eta Angela, baita Laura eta Juan ere.

 

Hura dute kolpekatzen,

pertsegitzen, setiatzen.

Goiti egin du eztanda,

sufritu eta greban da.

Kartzelan da suplizioz,

abandonuz, traizioz.

Bizi nahia ematen digu,

hari jarraikiz dagigun

bururat, bururat.

 

      Egongelako hormetatik sukaldeko leihoetara segitzen zuen nire martxa luzeak. Triki-traka arin bat egiten hasi nintzen gero. Alaba lasai zegoen, nahiz eta ez zen lokartzen. Eta nik abestia jartzen nuen behin eta berriro.

 

Ohoratu nahi nuke,

izen gabean,

basa-fruitu ere baden

maiatz lorea,

hanka biez zutunik

den landarea,

nahi duen parajean

hazi zalea.

 

      Azkarrago ibiltzen hasi nintzen, gero eta izerdi gehiago besoetan, eta alabari begiak itxi zitzaizkion. Baina nik ez nuen nahi erabat lokar zedin, ez nuen nahi abestiak ihes egin zezan, iluntasunean negarrez jarraitu nahi nuen, ez nion ibiltzeari utzi nahi. Aitorren egunerokoa irakurtzera itzuli nahi nuen, Papyrus R.F. 1-LO gorri hartara, 1973ko orri solte haietara. Amestutakoen kontaketa irakurri nahi nuen, iraultza sozialaz eta euskaldunen askapenaz.

 

Hura dut mintzagaia,

izen gabea,

zeharo fidela den

ez-maitalea.

Egiten badidazu

horren galdea,

izena du Iraultza

Etengabea.

 

      Ez nuen Aitor zahartzen ikusiko, alaba gazteak ez zuen bere aitona ezagutuko. Baina nik Aitor gaztea ezagutuko nuen, 16 urte zituenekoa, 18koa, 21 zituenekoa. Gure ama izango zena ezagutu aurreko Aitor nor zen jakingo nuen, Sans la nommer entzun zuena. Guri kontatzeko astirik izan ez zuen arren. Aitor ezagutuko nuen, negarra eragiten duten abesti guztiek dakartelako izen baten promesa.