Poesia kaiera
Poesia kaiera
Eugenio Montale
itzulpena: Anjel Lertxundi
2015, poesia
64 orrialde
978-84-92468-76-8
Eugenio Montale
1896-1981
 
 

 

Xenia I

 

                       1

 

Intsektu txiki maitea

euli deitzen zutena ez dakit zergatik,

gaur arratsaldean ia ilunpetan

irakurtzen nengoela Deuteroisaia

nire aurrean agertu zinen ostera,

baina ez zeneraman betaurrekorik,

ezin ninduzun ikusi

nik ere ez distira hura gabe

zu lanbrotan ezagutu.

 

                       2

 

Betaurrekorik eta antenarik gabea,

intsektu gaixo bat hegoak zenituena

zure irudimenean baino ez,

biblia orrimaiztu bat eta gainera

ez oso fidagarria, gauaren beltza,

tximista, trumoia eta gero

ekaitzik ere ez. Akaso hain goiz

alde egin zenuen hitzik gabe? Baina irrigarri da

zuk artean ezpainak zenituela pentsatzea.

 

                       3

 

Parisko Saint-Jamesen gela “banako” bat

eskatu beharko dut (bezero bikote gabeak

ez dituzte gogoko). Eta halaxe halaber

zure hotel veneziarreko Bizantzio

aizunean; gero neska telefonisten

gelatxoa, zure betiko lagunena,

bilatzeko; eta nik alde berriro,

ahituta jardun mekanikoa,

zu berriro nire izateko irrika, nahiz

keinu bat izan edo ohitura.

 

                       4

 

Adostua genuen txistu-dei bat

beste mundurako, han elkar ezagutzeko seinalea.

Saiatzen naiz modulatzen esperantzari eutsiz

denok gaudela hilda hala gaudenik jakin gabe.

 

                       5

 

Ez nuen inoiz ulertu zure txakur fidel

muki-dindirria nintzen

edo zu zinen halakoa enetzat.

Besteentzat ez, intsektu miope bat zinen

goi gizarteko txutxuputxuan

galdua. Xaloak ziren

maltzur haiek eta ez zekiten

berak zirela zure trufagai:

ilunpetan ere mozorrogabetzen zituen

zure sen okergabeak,

zure saguzar erradarrak.

 

                       6

 

Ez zenuen sekula pentsatu zure arrastoa

uztea prosa zein poesia idatziz.  Eta zure

xarma izan zen —eta gero nire buruaren nazka nirea.

Izan zen nire izua ere: gero neoterikoen

lohi korrokarira

botatakoa izatearena.

 

                       7

 

Nor bere buruaz errukitzea, tamal infinitoa, hemen behea

gurtzen duenaren angustia eta bestea espero duen arren

zalantza diona… (nor ausartzen da esaten beste mundua?)

 

“Erruki estrainioa…” (Azuzena, bigarren ekitaldia.)

 

                       8

 

Zure hitz hain baldar eta zuhurtasun gutxikoa da

orain asetzen nauen bakarra.

Baina aldatu egin da azentua, beste bat du kolorea.

Ohitu egin beharko dut zu entzutera edo zu dezifratzera

teletipoaren tekla-kolpeetan,

Brissagoko

nire  puruen ke aldakorrean.

 

                       9

 

Entzutea zenuen ikusteko modu bakarra.

Telefonoaren kontua ia hutsera laburtu da.

 

                       10

 

“Errezatzen zuen?” “Bai, San Antoniori errezatzen zion

lagundu egiten baitu bilatzen

San Hermesen arropa-kutxako

aterki galduak eta beste gauza batzuk.”

“Horretarako baino ez?” “Baita bere hilen alde

eta nigatik ere.”

                          “Aski da”, esan zuen apaizak.

 

                       11

 

Zure negarraz gogoratzeak (nirea bi halako zen)

ez du zure algaren leherdura itzaltzen.

Zure Azken Judizio pribatu baten, eta tamalez gertatu gabearen,

aurrerakin halako batzuk ziren.

 

                       12

 

Udaberria dager bere sator pausoan.

Ez zaitut hizketan entzungo  antibiotiko

pozoitsuez, zure femurreko iltzeaz,

omisio maltzur batek zure ondasunetan

egindako esku-arrantzaz.

 

Udaberria aurrera doa bere lanbro itsaskorrekin,

bere argi luzeekin, bere ordu jasanezinekin.

Ez zaitut jada lehian ikusiko denboraren,

mamuen, Udako arazo logistikoen

gainezkatzearekin.

 

                       13

 

Zure neba gazterik hil zen; zu zinen

erretratu obalatu batetik “posean” begiratzen didan

ile nahasiko neska koskorra.

Musika argitaratugabea idatzi zuen, inoiz entzun gabea,

gaur kutxa batean edo zabortegi batean hobiratua.

Agian norbaitek jakin gabe berritzen du,

egia bada idatzitakoa idatzita gelditzen dela.

Ezagutu gabe maitatu nuen.

Inork ez zuen, salbo zuk, gogoratzen.

Ez nintzen peskizan ibili; orain ez du muntarik.

Zutaz gainera ni naiz bakarra izan zuena

haren existentziaren berri. Posible da, badakizu,

itzal bat maitatzea, itzalak izaki gu ere.

 

                       14

 

Diote nirea inongotasunaren

poesia dela.

Baina zurea izanda edozeinena zen:

zurea, ez zarena jada forma, esentzia baizik.

Diote poesiak bere gorenean

fugan goresten duela Osotasuna,

ukatzen dute dortoka

ibaia baino arinagoa dela.

Zuk zenekiena da mugimendua

ez dela estasiaren desberdin,

hutsa betetasuna dela eta sosegua,

lainoen artetik lausoena.

Horrela hobeto ulertzen dut zure bidaia luzea,

benden eta igeltsuen artean lotua.

Halatan ere ez nau sosegatzen jakiteak

gu biok gauza bakarra garela bat eginda zein bi izanda.