—208—

NEMESIO ETXANIZi

Donostiara

Caracas, 1962-IV-9

        Adiskide:

        Larunbat eguerdian, etxerakoan, zurea ta Zaitegirena jaso nituen, biak batera. Alako gutun mauka gozorik ez nuen espero. Badugu zerbaiten bearrizana erbestetu igatu eta erdi irolduok. Zurekin asiko naiz berriketan, Zaitegi gerorako utzita. Bai gizona, arrazoi guztiak zurekin daude. Ez du Egañak oraindik ikusi zure gutuna baina nerekin eta zurekin etorriko dala ziur ziur nago. Neri ez zitzaidan buruan sartzen zure zorioneko idazkiak argitara zitezkenik. Naizta urte askotan ortik kanpora egon, ez ditut oraindik aantzi orko arrisku aundiak ezta berealakoan artuko ere. Baina, resistentziko mutil dontsuok, ez dituzte, emen beintzat, orko galbideak bear bezela aztantzen. Ez al zaizu okerragorik jazoko. Nerekiko beintzat, zaude lasai asko ez zinduzket itxusitu nai bada orko agintarien aurrean. Ari duzun lan ederra, aizatzeko baino gordetzeko obea da, orain beintzat. Izkutukoak izkutuan bear du, agerikoak agerian. Garai auetan arrokeria baztertu obeto da aoberokeritan jardun gabe. Emenguok ezpaitugu ezer egiten, errexegi jantzi nai izaten ditugu gere buruak besten luma distiratsuekin eta ez dakite lumak bear bezala aukeratzen, ez lumak ez gaiak. Eta ortaz, ez nijoa luzatzen.

        Antxeta aste gurenez, Colombiara joatekoa da emaztearekin. Ni ementxe geldituko naiz bederatzi eguneko opor egunak igarotzen. Lan aundi bat burutu nai nuke egun santu orietan; «Erbestealdiko Euskal-elertia» deritzan idazlan luze bat ondu nai nuke. Asi naiz gertakizunak egiten, beldur naiz ordea, kemenik izango ez ote dudan burutzeko. Eta bearrezkoa dala nik uste alako lan bat oraingo elerti-edestigile batzuen esamesa gaiztoak ukatzeko. Eta erbestealdiko edestia ain zuzen gure elertian beintzat, jakingarrienetakoa: Olabide, Orixe, Monzon, Zaitegi, Larrakoetxea eta abar, ainbeste eta ainbeste idazle aundi itz-lauz eta itz-neurtuz. Ez al dira oiek ere goraipatzekoak? Eta gainera aldizkari samalda, gutxi edo asko euskeraz idatzi dutenak. Idazlan au Eusko-Etxeako ogeigarren urtea dala-ta argitaratuko duten aldizkari berezirako nai nuke, aldizkari ortan euskaldunontzat zerbait ernegarri agertu dedin. Beldur naiz bestalde, nere lanaren luzerak ez ote dituen beldurtuko aldizkari orren eragileak. Dana dala, aste santuko bederatzi egunetan, lan orri ekingo diot, gogoz ekin ere, gure gizon aundiak dagokien gaindegian ezarteko, praixku ta pantxo guztien esamesak birrintzeko. Zer derizkiozu nere asmo oni? Ez dut eskuartean, damuz, Villasanteren liburu berria nere lana nolarebait zuzentzeko edo okertzeko. Eta lan eder guztiek, orain lorrindu nai diguten gizon aundi baten itzalpean eginak izan dira, aren arnasa gabe ez zuten euskal-idazle azkarrek ainbeste nekerik inoiz artuko. Ondo dakizu, izenik aipatu gabe, nortaz ari naizen.

        Polita jazo zait Auspoa-rekin. Bada ia ilabete amar dolar bialduaz idatzi niela, bidenabar laugarrenetik ezkeroko ale guztiak igortzeko eskatuz. Ezta putzik ere. Agian auspoa apurtu zaie. Al balin baduzu, esaiezu mesedez nere dolarrak artu ote dituten esanaz erantzuteko. Aita Zabalaren izenean bialdu nuen txekea.

        Bialdu ezadazu bai Arantzazukoen Lau Ebanjelioak. Jaso dut Kulixka sortako Anabitarterena, beste zerbait agertu baledi, esaidazu. Beraka izugarria egin du emengo diruak dolarrakiko. Euneko 40 gutxienez garestituko zaigu bizimodua agintariak orantsu artu duten neurri berri orrekin. Bitartean Castrok zirikatu ta baso-gudutaldeak sortzen ari dira emengo mendi oiantsuetan eta estu dabiltz agintariak eizatu nairik. Dakusunez, bizardoren almena urruti xamar eltzen da, eta gizon ori garbitzen ez duten bitartean, istilu larriak izango dira errialde auetan. Nere gorantzi minenak asteburuko zure lagunei. Berriz arte. Ar ezazu kaiku onen bostekoa.