ESKERRIK ASKO HABITAT BATENGATIK

              3 - HAITZULO ERAIKIA

Hau eta hau bezalako leku itxien arketipoa Weland's Stithy

    litzateke, logela bera

baino pribatuagoa, ez amoranteak ez neskameak

    ez dira ongietorriak hemen, logelako

sekreturik gabea, ordea: Olivetti portablea,

    hiztegiak (diruaz

eros daitezkeen onenak), paper pilak, argi dago

    hemengo iharduna. Lore

edo sendi-erretrato barik, funtzioaren

    mende dago oro, diseinatu baitzuten

esnametsak uxatzeko —leihoak etxebizitza balizkoetatik

    urrun daude eta erloju bat konpontzeko

adina argi sartzen zaie— eta belarria zorrozteko: kanpotiko

    eskailera batez loturik, etxeko

zarata eta usainak, munduaren zurrunbilo naturala

    iraungi egiten dira. Hemen isiltasuna

objetu bihurtu da.

                        Louis, [1] artean jendaurrean zeundelarik

    erakutsi nahi nizukeen,

bai etxea bai lorategia ere: emakume eta Donegal-en [2] maitalea,

    zure perspektibatik nik ikusibakoak

antzemango zenituzkeen, eta era berean ikasle baten arretaz

    entzungo nire xehetasunak (adibidez

lau milia ekialderantz, oholesi batean, Babaria

    Karolingioa bukatu egiten zen, harantzago

nomada ezaguezinak) adiskide, aukera pertsonalez

    bilakatu ginen, baina patuak ordurako,

aldemen egin gintuen. Biok gramatikatzat jarauntsi genuen

    ongi mestizatutako ingeles barbaroa

Erromako erretorika eta Erromako grabetateari, hura bai

    ergelkeria jasangaitza, erabat makurtu

ez zitzaiona. Gure gurasoek, Horaziorenek ez bezala,

    ez zuten sudurra besoaz zintzatzen.

Ez ziren purpura-leinukoak, eta gure aurrekoak, ziur aski

    diru gutxigatik ero zitezkeen

menpeko haien artean zeuden. Halaxe munduratuak, biok,

    geure buruez kontziente bilakatu ginen

noiz eta Malory-k [3] egin antzera lokomotorak zaldun izendatzean,

    Ikasleek Zientziari kiratsa zeritzotenean,

eta Feudoa oraindik politikoki dibinoa zenean:

    biok ikusi genuen aztoraturik

isiltasunaren zakua, elizak hutsik, zalduneria

    abiatzen, Eredu Kosmikoa

germaniarra bihurtzen eta berez bertutean genuen fedea, izatera,

    hil egin zitzaigun, sekula baino gehiago

hor-kanpoko-bizitza ona da, miragarria, maitagarria

    baina aurrera, ez Hitler eta Stalin-en ondoren,

ez dugu inoiz geure buruengan sinetsiko: bai baitakigu, sujetiboki,

    dena dela posible.

                              Zuri, hala ere,

iazko udatzenez, Granusion-etik, gure lorategi hezea, irten

    eta soseguz Kezkaezaren Erresuman

barneratu zinenetik, balizkoek

    ez dizute ardura. Katarro hura

harrapatu ez bazenu sikira, ments ditugun zenduekin aisa

    hizketatzen gara, horratik: larridura gabeko horiekin

ez gara herabe, hala eta guztiz ere

    kartetan aritzea edo edatea

edo pariztaka ihardutea ezinezko denean, zertara jo

    kontzientziaren ahots bihurtu zaizkigun

horiekin hitz egitera baino? Aitzina, geltokitik

    ekarri behar ez den bisitaria zarenez,

zure eragina ongi hartuko dut edozein ordu eta lekutan,

    bereziki hemen, non izenburuok

POEMAK eta THE BURNING PERCH zure egile senaren

    lekukotza ematen duten, zurekin kolaboratu nuen

behin, beste behin Sinposio arraro batean

    keinuka aritu ginen berritsu batek

Alienazioaz ziharduen bitartean.

                                              Nor izanen litzateke,

    bere gogoz, ahozko kultura bateko bertsolari,

piromano alfabetatu gabe, lodi, eraztun

    donatzaile baten jai hordietan laudorio-bertsoak

inprobisatzera beharturik, edo mantenua Printze Barroko baten

    kasketaldien menpe eduki eta bere ipotxa

gisa libertierazi? Azken finean, pribilegiotzat joko dut

    trafiko izugarriaren artean

arte inpopular hau zerbitzatzea zeina ezin den bihurtu

    ikasteko zarata,

edo eskegi exekutibo garaileen estatus-ikur gisa

    ezin dena «akabatutzat» jo Venezia bezala,

edo laburtu Tolstoi bezala, egoskor tematzen baita

    berean, ignoratu ala irakurri: gure bezero

urriek, gutxienez, baladak egin ditzakete (krudela da

    herri garatugabeak ahaztea, baina

belarri gosea suburbanoaren optimismoa bezain gor dateke:

    sabelari hindu integroak bakarrik

mintzo zaizkio egiarekin). Arbasoek oraindik

    aditzeko gai den gure hondoaren bekaitz izan daitezke:

Nietzsche-k esan bezala plebeak gero eta

    sarriago daude, optimateak

gero eta ernaiago. (Egun, baita Talleyrand-ek [4] ere

    naif lirudike, hain gauza gutxiri

hartu behar zion neurria). Gustatuko litzaidake, ahal balitz,

    Goethe atlantiko ttiki bat bihurtzea,

harri eta eguraldiarekiko atxikimendu berdinez baina

    bere Gurutzearekiko ergelkeria barik, asperra batzutan,

Hitza, hoberenera, argi isilaren itzalezko oihartzun,

    bera ez den Egiaren lekukoa izan zitekeela bazekien,

nahi zuen Hitza Egia izan zedin, halaber, kantari frantziar

    huts saldo hori izateko

gai ez den bezala. Ez gara musikoak: Poesia sunda izatea

    ez da ederra, eta aspergarri izatea

ez da gizalegekoa. Limerick-ak [5] ere

    irakurgai mezpretxaezin beharko luke

minbiziz edo afusilamendu pelotoian heriotzaren zain

    dagoenarendako: (kinka horretan

ni ez nintzaioke inori mintzatzen ausartuko

    ez profetaren orroz

ez diplomatikoaren xuxurloz).

                                          Gure misterioa barnetik

ezagutzen duzunez eta beraz

    gure etzangu bakartietan zenbat behar dugun

gure zendu onen laguntza, egun beltzetan

    izana, ezereza pila batean abandonaturik,

entitateeza denean kontsola gaitzaten,

    gure ezpain karrankari eta kalakarietako

iratxoak gurekin nahi dutena idaztean

    gure buruen sorgindura hauts dezaten,

ez gaizki hartu koktel-ordura arte

    nire alboan egon zaitezen eskatzen

badizut: Itzal maitea, zure elegiatzat

    zure pareko zeozer moldatu beharko nukeen,

ez monologo egozentriko hau

    baina onartzazu adiskide ginelakoz.

              6 - ETXEAREN GEOGRAFIA

Gosari ondoren azulejo

Zuriko txabolan eserita

Arabeek denok bisitatzen dugun

Etxea deritzoten honetan

Malenkoniatsuek ere

Goresten dute Andere

Natura, damaizkigun

Plazer arruntengatik.

Sexoa ametsa baino ez da

Hirurogeitamarretik gorakoentzat,

Ordea, bizarra egin arte

Utzitako gozamena:

Ahoaren atsegina sukaldariaren

Araberakoa da, baina

Hau sehaskatik hilobiraino

Bermatzen du horrek.

Pixontzia uztean

Entzuten dituzte umeek

Beren lehen gorespen

Hitz mundutiarrak amengandik:

Horretara, goiza gogara

Libratuz hastea seinale ona da

Gure heldu-bizi osoan.

Errebelazioa erreserbatuan

Etorri omen zitzaion Lutero-ri

(Gurutzegramak betetzen dira horrelakoetan),

Rodin ez zen ergela gero,

Bere Pentsalaria,

Sakonki kogitatzen,

Gizonaren komuneko

Jarreran zizelkatu zuenean.

Artistarentzat pribatu den

Egitearen ur-ekintza horretatik

Dator arte oro:

Beren egile-bizitzak aukeratu

Bideetako borroketan xahutzen dira

Des-narzisotutako zimaur-iraunkorra ekoizten.

Ez zuen Freud-ek asmatu

Idorreriaz jotako errukarria:

Bankuek fatxadetan

Posta-kutxak dauzkate

Gaueko Sarrerak diotenak,

Baloreak, solidoak ala likidoak dira,

Nazioen dibisak

Bigunak ala gogorrak.

Ama orokorra, eduki itzazu

Gure erraiak kupidaz

Zabalik bizi osoan

Buruak ere purgatu:

Emaiguzu amaiera eztia,

Ez bigarren haurtzaroa,

Handiputza, esfinter ahulekoa,

Hotel merkeren batean.

Manten gaitzazu gure estazioan:

Diruzale bihurtzean,

Goi-Pentsamendugintzara

Lerratzear gaudelarik,

Bidal ezazu irudi zapuzgarriren bat,

Pixagurez larrituriko Profeta

Handi baten min-karantza mina, esaterako.

(Ortodoxiak estolderia modernoa

Bedeinkatu beharko luke:

Swift eta San Agustin

Bizi ziren mendeetan

Sudurretako ongarri-

-Kirats ahalguztiduna

Eztabaida-gako erabakiorra

Zen Manikeoen alde.)

Gogoa eta gorputza

Egutegi ezberdinen ariora dabiltza:

Hona goizeroko bisita

Egin artean ezin utzi

Ditugu atzoko

Ardurak atzean

Kemen osoz aurre egin

Heldu denari.

              9 - LAGUNENDAKO SOILIK

Gurea eta ez gurea, apartatua

Adiskidantzari eskainitako aldarea bailitzen,

Hutsik eta isil urteko hilabete gehienez,

Gela hau bisitari gisa ekar

Dezakezunaren zain daukazu,

Zure bizitzako asteburu bat,

Aurrealdea traktorrek landu azukre-arbi soroz,

Atzealdea baso ordenatuz babesturiko etxe honetan,

Zure anfitrioi maratzek beren zereginei ekiten diete,

Herensugeak edo erromantzea aurkitzeko

Aukera gutxi duzu hemen: Drama premian bazeunde,

Ez zinatekeen etorriko.

Liburuak bai ditugula ia edozein

Literatur aldarterako, eta papera, gutunazalak,

Idatzi zalearentzat (seiloak maileguan eskatzea

Ez da gizalegeko):

Bazkari eta te tartean, akaso autoz txango bat,

Afari ondoren, musika edo berriketa.

Arazoak bazenitu (maskotak hil egin ohi dira

Amoranteak beti portatu ohi dira gaizki)

Eta aitortza lagungarri balitzaizu, entzungo genuke,

Aztertu eta aholku eman:

Aipatzeak min egitera,

Ez gara kuskusero izanen.

Erraza hasieran adiskidantzaren lengoaia,

Berehala ohartzen gara, zaila

Da ongi mintzatzen, sendirik gabeko

Hizkuntza, haurtzaindegi edo logelako

Mordoiloekin, kortesau-errima

Edo artzain prosarekin antzik gabea,

Eta, maiz mintzatu ezean, herdoildu egiten da.

Distantzia eta betebeharrek urruntzen gaituzte,

Baina ausentzia ez dadila hutsala suerta,

Gure elkartzeaz zinezko parada

Egingo badugu. Etorri ahal duzunean:

Zure gela prest egonen da.

Tum-Tum [6] erresuman gaileta kutxa

Ohe ondoan gau-mamurketa

Ziurtatzeko. Egun armak aldatu egin dira,

Eta apetitoen usadioa:

Hortxe ur-mineral botila, eki-bainuzale

Kaloria-zenbatzaileentzat.

Felicissima notte! Oheratzearekin bat

Dagizula amets atsegina, zaude ziur

Zure aurretik hemen lo egindakoa ere

Gustoko genuela,

Gure lagunartean

Ez dagoela zu bezalako bi.

[1] Louis: Louis MacNeice, Audenen belaunaldiko poeta.

[2] Donegal: Irlandako konterria.

[3] Malory: sir Thomas Malory (1408-1471), Arturo erregeren kondaira idatzi zuen idazle ingelesa.

[4] Talleyrand: politiko frantziarra (1757-1838); politiko intrigante eta azpijoko zalearen eredu.

[5] Limerick: Ingalaterrako herri poesia mota.

[6] Tum (edo Atum): arratseko eguzkiaren jainko egiptiarra.