Bakartasunaren atzaparretan

                Zuek poetok

                askotan eskaini dizkiozue bakartasunari

                zeuon lerroak,

                baina benetan ba al dakizue

                zer den pertsonek inguraturik

                bakardadea sentitzea?

        Gotzon Alemanen poema honetako bakardadea eta Filipe Bidarten hura, anaia bikiak dira seguru asko, siamdarrak ez badira. Finean gauza beraren bila baitabiltza, gizaki guztion antzera. Baina ez dira bat: ingurua hutsik dago Bidarten kasuan, jendez beteta Alemanen hartan.

                Berriro

                bakartasunaren atzaparretara bultzatu naiten.

                Berriro ere

                helburu berberagatik

                neronen izena, neronen nortasuna

                aurkatu zizkidanate,

                aurki-araziz aurkatu

                kanpoko, betiko, aspaldiko bion arteko urruntasuna

                urtutzen ari baita.

                Etxe

                Espetxe honetako ezagutzen ditudan hesiak

                ahantz ditzaket.

        Azpiko estaietara jaisten da Gotzon Aleman, autozentsuraren ataka ahalik gehien alboratuz.

                Makina aldiz

                beldurra geure hezurretan sentitu izan dinagu,

                orratza bilakatuta

                atzo,

                gaur,

                bihar ez.

                Bihar

                hauts hotza besterik ez gaitun izango,

                inoren buruan egongo ez denik

                oroitzapen ahaztua.

                Garai hartan

                hain hurbil dagokigun biharko biharamunean,

                oinazeak ez zigun minik egingo,

                beldurra ez den gure buruetan jolastuko,

                haren behatz biluziek ez diten gure barnekoa arakatuko.

                Ez diten bururik,

                barnerik,

                soinik aurkituko,

                haren atzaparrek ez diten ezer topatuko,

                haren ezin beteko egarri gorria

                ez dun gure ur gardenez aseko.

                Eta

                bakardade isolatu hortan

                bakar-bakarrik,

                ibiliko dun,

                bakartasunean amilduta

                bakar-bakarrik.

        Beheko estaietara jaitsi bai, baina ez da soraio, oharkabe edo arduragabe. 1975ean eta 1976an Jaen, Aranjuez, Caceres eta Donostiako kartzeletan idatzitako poemak dira, oker ez banago, Iraganaz liburukoak (1980, Elkar). Berarentzat idatziak, beharbada, beste inorentzat baino, eta agian horregatik aritu zen estalki guztien azpian miaka, bere barne sotoraino jaitsiz. Ez dakit eta ez naiz hasiko lur horiek sopizartzen.

                Zigorra, espetxeetako hertsitasuna,

                ondo ezagutu hituen Azpeiti laguna.

                Gaur, goiz goibel honetan

                azkeneko hatsa ostu diate,

                egunsentia urratuz zihoanean.

        Angel Otaegi gudari erailari eskainitako poemaren zatia da. Nonbait ez dira oso ezberdinak herenegungo, atzoko eta gaurko kontuak etxeotan. Oso antzeko bizipenen, gabezien eta izuen gordeleku dira lehengo eta oraingo kartzelak. Kontua da batzuek era batean kontatzen dutela, sakonago jaitsiz edo azaletik begiratuz, eta beste batzuek beste era batean, besteek idatzi dutenari erreparatuz, geure zerak esaten ausartzen ez garelako edo ikasi ez dugulako.

        Dena dela, Gotzon Alemanen poesia ez da itotzen bakardadearen hausnar horretan. Etxearen eta herriaren oroimina, maitasunaren beharra eta presentzia urruna, borroka eta itxaropena / ezitxaropenaren zalantza... Eta txalapartaren ttakun-ttakuna dabil bere poesian, erritmoa eta agian oroiminaren denbora markatzen.

                Zuek ez dakizue zer den

                betikoan bizitzea

                pausa-leku bat ez dugula

                egunerokoan jarraitzen

                beharrezkoak ez garela sentitzea.

        Gordin esaten du Gotzonek poema batean. Hogeita hamar bat urte joan dira ordutik, eta ez dakit betiko berberean ez ote garen bizi.

        «Dena da problema. Soluzioa poetak ez daki», irakurtzen diot Joxe Azurmendiri poema liburu baten epilogoan. Orduan, batzuetan poeta izateari uztea izango da soluzioa. Problemak berak soluzionatuko zaitu bestela.