Autopsiarako frogak
Autopsiarako frogak
2010, saiakera
272 orrialde
978-84-92468-26-3
azala: Kepa Gonzalez
Koldo Izagirre
1953, Altza-Antxo
 
2016, narrazioak
2015, nobela
2013, poesia
2011, nobela
2009, nobela
2006, poesia
2006, kantuak
2005, narrazioak
1998, nobela
1998, kronika
1997, poesia
1996, erreportaia
1995, kronika
1989, poesia
1987, ipuinak
Autopsiarako frogak
2010, saiakera
272 orrialde
978-84-92468-26-3
aurkibidea

Aurkibidea

—1—

Ume bakar igandez

Zeremonia bat

Zozoa

Not Welsh

Tu egitea

Lore malats bat oinpean

Mihia behegainean

Bat zigortu, bost beldurtu

Ez pentsatu ez adierazi

E skol va farrez

Tamal bikoa

Hazparnen

Hazparne gainean Zelai

Ez ginena ikasten

Zientziaren lekuak

Meritu koloniala

Hizkuntzen gerra

Euskaraz ikastea

Hitzen azpia

Zimarroiak

—2—

Leer y escribir

Burlatzen naiz

Agustin Etxeberriren izerdiak

Ez seme ez adiskide

Poco recomendable

Alegiako belea bezala

Zaldibia, XVIII. mende amaiera

Luis Astigarraga

Aizkibelen salaketa

Paulo Ulibarri

Muxinduko gara eta...

Azkena jotzen

Iturengo arotza

Seulement avec les domestiques

Euskara kulturarako

Etxeko errenta

Zapataria zaldun jantzi zutenekoa

Palazioko leihotik

Gure txaloen kea

Migel Muñoa

Mujika maisuaren jakinduria

—3—

1963-04-24: data historiko bat, adibidez

Pentsamendu dependentea

Ez dugu oraingoa kontu hau

Zinezko demokratak izateko

Egizu kontu

Inoiz inori inon

Egunkari progre bat

Egizu kontu

Telefono dei bat (besterik ez)

Gaztela zaharra, Gaztela berria

Por fuersa

Vichy linguistikoa

—4—

Gizon aldrebestua

Gure geografia

Kanpo eta barru

Territoriozaleak

Galdu zuenaren lantua

Egizu kontu

Euskarari buruz

Egizu kontu

Mattinen heriotza, 1981 Donostia

Xalbador eta Mattin

Gure leku bestek

Tunela

Hegazkinetik 1

Hegazkinetik 2

Zazpiok

Otañoren galdera

Ombua eta amatea

Euskaldun nazionala

Trabarik ez baina

Lekurik gabe

Poetaren kolkoa

Hiztunek leku

—5—

Euskaldunaren bakardadea

Faxistaren zuhurtzia

Bestetasuna

Ispilua

Erdaraz

Funtzionaltasuna

Egizu kontu

Que onak

Inteligentzia naturala

Egizu kontu

Azken hitza euskaraz

Gure leku sinboliko bestek

Fukuyama oker zegoen

Andere (urdin hura)

Ardituen geometria: atxik diglosiari!

Bizien bizitza motza

Hitza hitz

Xalotasunaz haratago

Joan-etorria gure burura

—6—

Gure Txinako harresia

Zazpi hizkuntza

Ez jakulako konbeni

Euskararen intsentsu lurrina

Euskararen sufre lurrina

Estrabon, Plinio & Cia

Dizipulu barbaroa maisu

Euskalduak

Erakarrarria

Voyeur linguistikoak ez dakusana

Puerto Rico maitea

Antolakuntza zelularra

Erakartzeko ezintasuna 1

Orixeren azken idatzitik

El irresistible atrajo del idealismo identitario

Harri filosofala

Autodefentsa

Erakartzeko ezintasuna 2

Gailurtuok

Bitan arrotz

Erakartzeko indarra

Goliaten hizkuntzaz armaturik

Baskotasuna

Reliquia de España

Egizu kontu

—7—

Don Julio

Iruñan

Bilbo 1

Rue Beuret, Paris

Pizkundea

Bilbo 2

Apezaren bekatua

Nafarroa eta nafarrak 1

Nafarroa eta nafarrak 2

Nafarroa eta nafarrak 3

Nafarroa eta mundua

Nik zuri bai

Polita ere zaila

Nora nondik

Bilbo 3 (Donostia 1)

Unamunoren lekuak

Ikasitakoa bizi

Arbola

Lenguas avanzadas, herri bizkorrak

Kolonialisten luzera biko neurkinak

Arbola estakuru

Gure unibertsalak

Inkisidoreen algarak

Kuku-zakurrak

Paube Paristik

C'est le fromage qui parle basque

Kolabo berriak

Douce France de nos souffrances

Euskara politika da (okzitaniera bezala)

La maison des quatre fils Aymon

—8—

Sarako auzapeza 1

Sarako auzapeza 2

Garbikeria

Gutxiespenaren historia baterako

Mugakideon kriptotasuna

Gau-eskola

Europako Legebiltzarrean

Ezker ibarra

Maketanian euskaraz

Mugalari

Jose Bajo Fernandez

Etorkinak etsai

Mantxurrianoak

Gurera etorriak

Hizkuntzak damaigun zertasun agiria

Zu eta biok

Euskararen kolorea

Hispanofobia hispanofonoa

ETB 2

Egunkaria

—9—

Gizakia hizkuntzen aurka

Lau mihien gramatika

Baiona

Gizakidunak eta lurraldedunak

Despotismo linguistikoa

Estatutuetako ofizialtasuna

Inozentzia

Geu arrotz

Erakartzeko ezintasuna 2

Estetika bat zatarrari

Iraunerriren maitegoa

Paristik ez datorren artista

Postmodernoaren paradigma

Jean Jaures gure hondartzan

Normalizazioa

Gure hizkuntza ez da geurea

Una llamada de atención

Bortizkeria humanitarioa

Erregearen aurretik printzea

Bilbo 4

Ibaien artean

Gogoak ematen didalako

—10—

Zertarako balio dizue zuen hizkuntza horrek?

Handien paranoia

Galdera asperramorrante hori

Bertin Osborne bazterketaren aurka

Gurearen balioa

Bereizkuntzan esana

Etorkizuna

Etorkizuna iragan delarik

Abertzaletasuna

Nazionalismoa

Aizarnazabal

Aizarnazabal revisited

Sei minutu hogei urtean behin

Locuteurs particuliers

Balkanak Pirinioetan

—11—

Euskara hilez gero

Euskaldun ez identitarioa

Identitate arazoak

Gizakia izan nahirik

Ez dogu nahi bizi

De la misma manera?

Irlanda sin gaélico

Herri honen mamia

Hep Brezhoneg, Breizh ebet

Azken monolingue bretoia

Azken monolingue euskaldunak

Azken euskalduna

Ama hizkuntza

Seme-alaba hizkuntza

Hizkuntzak ikastea

Durangoko eskola umeak, 1802

Erosi: 18,05
Ebook: 3,12

Aurkibidea

—1—

Ume bakar igandez

Zeremonia bat

Zozoa

Not Welsh

Tu egitea

Lore malats bat oinpean

Mihia behegainean

Bat zigortu, bost beldurtu

Ez pentsatu ez adierazi

E skol va farrez

Tamal bikoa

Hazparnen

Hazparne gainean Zelai

Ez ginena ikasten

Zientziaren lekuak

Meritu koloniala

Hizkuntzen gerra

Euskaraz ikastea

Hitzen azpia

Zimarroiak

—2—

Leer y escribir

Burlatzen naiz

Agustin Etxeberriren izerdiak

Ez seme ez adiskide

Poco recomendable

Alegiako belea bezala

Zaldibia, XVIII. mende amaiera

Luis Astigarraga

Aizkibelen salaketa

Paulo Ulibarri

Muxinduko gara eta...

Azkena jotzen

Iturengo arotza

Seulement avec les domestiques

Euskara kulturarako

Etxeko errenta

Zapataria zaldun jantzi zutenekoa

Palazioko leihotik

Gure txaloen kea

Migel Muñoa

Mujika maisuaren jakinduria

—3—

1963-04-24: data historiko bat, adibidez

Pentsamendu dependentea

Ez dugu oraingoa kontu hau

Zinezko demokratak izateko

Egizu kontu

Inoiz inori inon

Egunkari progre bat

Egizu kontu

Telefono dei bat (besterik ez)

Gaztela zaharra, Gaztela berria

Por fuersa

Vichy linguistikoa

—4—

Gizon aldrebestua

Gure geografia

Kanpo eta barru

Territoriozaleak

Galdu zuenaren lantua

Egizu kontu

Euskarari buruz

Egizu kontu

Mattinen heriotza, 1981 Donostia

Xalbador eta Mattin

Gure leku bestek

Tunela

Hegazkinetik 1

Hegazkinetik 2

Zazpiok

Otañoren galdera

Ombua eta amatea

Euskaldun nazionala

Trabarik ez baina

Lekurik gabe

Poetaren kolkoa

Hiztunek leku

—5—

Euskaldunaren bakardadea

Faxistaren zuhurtzia

Bestetasuna

Ispilua

Erdaraz

Funtzionaltasuna

Egizu kontu

Que onak

Inteligentzia naturala

Egizu kontu

Azken hitza euskaraz

Gure leku sinboliko bestek

Fukuyama oker zegoen

Andere (urdin hura)

Ardituen geometria: atxik diglosiari!

Bizien bizitza motza

Hitza hitz

Xalotasunaz haratago

Joan-etorria gure burura

—6—

Gure Txinako harresia

Zazpi hizkuntza

Ez jakulako konbeni

Euskararen intsentsu lurrina

Euskararen sufre lurrina

Estrabon, Plinio & Cia

Dizipulu barbaroa maisu

Euskalduak

Erakarrarria

Voyeur linguistikoak ez dakusana

Puerto Rico maitea

Antolakuntza zelularra

Erakartzeko ezintasuna 1

Orixeren azken idatzitik

El irresistible atrajo del idealismo identitario

Harri filosofala

Autodefentsa

Erakartzeko ezintasuna 2

Gailurtuok

Bitan arrotz

Erakartzeko indarra

Goliaten hizkuntzaz armaturik

Baskotasuna

Reliquia de España

Egizu kontu

—7—

Don Julio

Iruñan

Bilbo 1

Rue Beuret, Paris

Pizkundea

Bilbo 2

Apezaren bekatua

Nafarroa eta nafarrak 1

Nafarroa eta nafarrak 2

Nafarroa eta nafarrak 3

Nafarroa eta mundua

Nik zuri bai

Polita ere zaila

Nora nondik

Bilbo 3 (Donostia 1)

Unamunoren lekuak

Ikasitakoa bizi

Arbola

Lenguas avanzadas, herri bizkorrak

Kolonialisten luzera biko neurkinak

Arbola estakuru

Gure unibertsalak

Inkisidoreen algarak

Kuku-zakurrak

Paube Paristik

C'est le fromage qui parle basque

Kolabo berriak

Douce France de nos souffrances

Euskara politika da (okzitaniera bezala)

La maison des quatre fils Aymon

—8—

Sarako auzapeza 1

Sarako auzapeza 2

Garbikeria

Gutxiespenaren historia baterako

Mugakideon kriptotasuna

Gau-eskola

Europako Legebiltzarrean

Ezker ibarra

Maketanian euskaraz

Mugalari

Jose Bajo Fernandez

Etorkinak etsai

Mantxurrianoak

Gurera etorriak

Hizkuntzak damaigun zertasun agiria

Zu eta biok

Euskararen kolorea

Hispanofobia hispanofonoa

ETB 2

Egunkaria

—9—

Gizakia hizkuntzen aurka

Lau mihien gramatika

Baiona

Gizakidunak eta lurraldedunak

Despotismo linguistikoa

Estatutuetako ofizialtasuna

Inozentzia

Geu arrotz

Erakartzeko ezintasuna 2

Estetika bat zatarrari

Iraunerriren maitegoa

Paristik ez datorren artista

Postmodernoaren paradigma

Jean Jaures gure hondartzan

Normalizazioa

Gure hizkuntza ez da geurea

Una llamada de atención

Bortizkeria humanitarioa

Erregearen aurretik printzea

Bilbo 4

Ibaien artean

Gogoak ematen didalako

—10—

Zertarako balio dizue zuen hizkuntza horrek?

Handien paranoia

Galdera asperramorrante hori

Bertin Osborne bazterketaren aurka

Gurearen balioa

Bereizkuntzan esana

Etorkizuna

Etorkizuna iragan delarik

Abertzaletasuna

Nazionalismoa

Aizarnazabal

Aizarnazabal revisited

Sei minutu hogei urtean behin

Locuteurs particuliers

Balkanak Pirinioetan

—11—

Euskara hilez gero

Euskaldun ez identitarioa

Identitate arazoak

Gizakia izan nahirik

Ez dogu nahi bizi

De la misma manera?

Irlanda sin gaélico

Herri honen mamia

Hep Brezhoneg, Breizh ebet

Azken monolingue bretoia

Azken monolingue euskaldunak

Azken euskalduna

Ama hizkuntza

Seme-alaba hizkuntza

Hizkuntzak ikastea

Durangoko eskola umeak, 1802

 

 

EUSKARA GAZTELANIAREN GENEETAN

 

        Ez da oraingoa arabarrek eta nafarrek murduskatzen zuten erromantzea gaztelania omen zelakoa. Espainiartasunaren kapital sinboliko garrantzitsua dugu, Erregeek eta Akademiek ongi gogoan atxiki dutena. Gezur gorotza da: arabarrek eta nafarrek murduskatu zuten antzinako erromantze hura nekez izan zitekeen gaztelania, bai ordea nafarrera, Nafarroako erromantzea. Oro har, Donemiliagako glosetan ageri den erromantzea ez da gaztelania, nafar-aragoiera da.

        La aparición del castellano en la escritura fue una lenta revelación. Sólo algunos rasgos se traslucen en documentos del siglo X, cuando el condado [Fernan Gonzalez-ena] pugnaba por desligarse de extrañas tutelas y su lenguaje tropezaba con la influencia de los dialectos vecinos, menos desacostumbrados para los oídos cultos. En el Monasterio de Silos, en plena tierra burgalesa, corrían entonces glosas en navarro-aragonés, propagado por los monjes riojanos de San Millán de la Cogolla. Los caracteres más distintivos del habla castellana no empiezan a registrarse con alguna normalidad hasta mediados del siglo XI, al tiempo que Castilla va sobreponiéndose a León y Navarra.

        Euskara arazo amorragarria da. Gaztelaniaren erreka ederrera isuri behar litzateke eta bestelako bidetik doa itsasora. Ez liteke onar, ezin du huts egin hizkera guztien batasuna den gaztelaniaren sorreran. Menendez Pidal daukagu, beste kontu batzuetan bezala, hispanitatearen salbagarri:

        En estas glosas emilianenses vemos el habla riojana del siglo X muy impregnada de caracteres navarro-aragoneses.

        Interes politiko modernoen arabera, «hizkera» hori latinaren dialekto bat izan liteke berez edo gaztelaniaren azpi-dialektoa. Trikimailu sasizientifiko baten gainean eraiki da gaztelaniaren eta euskararen maitaketa, koitoa: íntima relación. Ezinbestekoa zen, desde tiempo inmemorial inguruotan mintzatu dena ez baita gaztelania izan: euskararen besotik azaldu behar du antzinatasuna aldarrikatzeko. Horrela ateratzen ahal da, linguistikan lagun aizunak esaten zaion sasi-senidetza erabiliz, euskaldunok Espainia sortu genuela, «ezpaina» daukagulako ahotan (Unamuno), hots, metafora politikoki interpretatuz, aspaldi handian ohartu ginelako euskaldunok euskara ez beste zerbait behar genuela bizi ahal izateko, eta esan litekeela —mila urteren aldea gora-behera— elkarren besotik sartu zirela historian euskara eta gaztelania, gure herriaren continuum historikoan daudela biak.

Rafael Lapesa. Historia de la lengua española. Madrid, 1991 [lehen argt., 1942]

Maria Teresa Echenique. Historia lingüística-vasco-romana. Paraninfo, 1987

Juan Carlos Moreno Cabrera. El nacionalismo lingüístico. Una ideología destructiva. Península, 2008 [Ikus Nacionalismo lingüístico e imperialismo kapitulua]