Kantutegia
Kantutegia
2006, bilduma
280 orrialde
84-95511-78-9
Agosti Chaho
1811, Atharratze
1858, Baiona
 
Kantutegia
2006, bilduma
280 orrialde
84-95511-78-9
aurkibidea

Aurkibidea

Chants Basques
Agosti Chaho

Aitzin-solasa
Patri Urkizu

Bibliografia eta laburdurak

GERRA ETA LAUDORIO

Leloren kantua

Anibalen kantua

Altabizkarrako kantua

Gerlako koplak Luis XIVen ohoretan

Duke Burgoinekoa

Beltzuntze bizkondia

Laphurdi, Baxa-Nabarre, Ziberua gureki

Haran eder Hortzaitze

Harispe jenerala

ITSAS KANTUAK

Jeiki, jeiki etxenkoak

Partiada tristea Ternuara

Itsasoko perilak

Ternuako penak

Zarrantzako penak

BALADAK

Berterretxen khantoria

Atharratze jauregian

Hirur kapitainak

Jundane Estebe martira

Jundane Juhane gaian

IRRI ETA ZIRI

Beñat, esker dereiat...

Jaun barua Uharten

Eskara bastartaren kontra

Koplak Haltsu eta Jatsuren aidean

Andren aphainduraz

Mirakuilua! Getharian

Zer egin zare koplari zaharra

Nazioneko besta Senperen

Ikazketako mandoa

Ikazketako mandoa

Gure artzain galtza beltza

Ura eta arnoa

Nik eman eta zuk hartu

Lau neskatxa nubliak

Hirur seme baitzian

Sabeleko mina

Ni balin banintz dantzari

Ze itera jiten zira

Mariana pikanta

Ahizpa, aigü huna

Mahatsa gal baledi

Soro arratoia eta etxe arratoia

Gitarra zartxo bat

AMODIOZKOAK

Ai, ori begi ederrak

Ala ni beniz hanitx dolütürik

Aldi batez nenguelarik

Alhargüntsa

Amorioren phena

Amudiotan den presuna

Amurioak banarabila

Amuriotan den pertsunak

Eztizüt ez nik phentsatzen hiltzia

Andereño bat ikhusi nuen

Arranuak bortietan gora

Arrosa zoinen eder

Aspaldiko denboretan

Bihotzeko mina

Bazterretik bazterreralat

Borthü goretan

Dendari bat bada

Hurrundanik espres jinik

Lehen floria

Ene izar ederra

Fortünak eman deit

Gaiaz nenguelarik lo eginik ohian

Guazen bada, guazen lagun

Guazen bada, guazen lagun

Ixilik niagozu

Izar bat jalkiten da

Izar batek zerutik

Izarrik ederrena zelüko ekhia

Jaun batek maithatü dü

Jilofreia eijerra, zük naizü xarmatzen

Khantore bat herritik aphirilan emanik

Khantoriak berririk Ozarainen eginik

Khantoren egiteko sujeta berririk

Khantu berriren khantatzera nuazü

Kitatu nahi duzu arren herria

Lurraren pian sar nindaiteke

Maite bat maitatzen det maitagarria

Maiteñoa

Mendian zoinen eder

Mendian zoin den eder

Mila ta zortzi eunta zortzigarren urtian

Mila zortzi eun ogei pasatu

Mila zortzi ehun eta hogoi eta hamabian

Begi ñabarra

Muthil gazte bilho hollia

Minez nago bihotzetik

Odeiak ülhün ziren

Lozale xarmanta

Oi amudiyo gazte eta zoro

Oi ene maite pollita

Parthitu nintzen herritik

Primaderaren aireak

Sukaldian zoin eder den

Tristeziyak biotza arturik

Txorittua nurat hua

Txori erresinula üdan da kantari

Txori erresinola, hots emak eneki

Txori kantazale eijerra

Ürzo aphal gaxuak hasperen egiten

Xarmagarri bat dizut maite bihotzeti

Xarmagarria, lo ziradia

Zazpi urthe badizü

Zelüko izarren bidia

Adios esan eta...

Amodioa
Agosti Chaho

Erosi: 16,62

Aurkibidea

Chants Basques
Agosti Chaho

Aitzin-solasa
Patri Urkizu

Bibliografia eta laburdurak

GERRA ETA LAUDORIO

Leloren kantua

Anibalen kantua

Altabizkarrako kantua

Gerlako koplak Luis XIVen ohoretan

Duke Burgoinekoa

Beltzuntze bizkondia

Laphurdi, Baxa-Nabarre, Ziberua gureki

Haran eder Hortzaitze

Harispe jenerala

ITSAS KANTUAK

Jeiki, jeiki etxenkoak

Partiada tristea Ternuara

Itsasoko perilak

Ternuako penak

Zarrantzako penak

BALADAK

Berterretxen khantoria

Atharratze jauregian

Hirur kapitainak

Jundane Estebe martira

Jundane Juhane gaian

IRRI ETA ZIRI

Beñat, esker dereiat...

Jaun barua Uharten

Eskara bastartaren kontra

Koplak Haltsu eta Jatsuren aidean

Andren aphainduraz

Mirakuilua! Getharian

Zer egin zare koplari zaharra

Nazioneko besta Senperen

Ikazketako mandoa

Ikazketako mandoa

Gure artzain galtza beltza

Ura eta arnoa

Nik eman eta zuk hartu

Lau neskatxa nubliak

Hirur seme baitzian

Sabeleko mina

Ni balin banintz dantzari

Ze itera jiten zira

Mariana pikanta

Ahizpa, aigü huna

Mahatsa gal baledi

Soro arratoia eta etxe arratoia

Gitarra zartxo bat

AMODIOZKOAK

Ai, ori begi ederrak

Ala ni beniz hanitx dolütürik

Aldi batez nenguelarik

Alhargüntsa

Amorioren phena

Amudiotan den presuna

Amurioak banarabila

Amuriotan den pertsunak

Eztizüt ez nik phentsatzen hiltzia

Andereño bat ikhusi nuen

Arranuak bortietan gora

Arrosa zoinen eder

Aspaldiko denboretan

Bihotzeko mina

Bazterretik bazterreralat

Borthü goretan

Dendari bat bada

Hurrundanik espres jinik

Lehen floria

Ene izar ederra

Fortünak eman deit

Gaiaz nenguelarik lo eginik ohian

Guazen bada, guazen lagun

Guazen bada, guazen lagun

Ixilik niagozu

Izar bat jalkiten da

Izar batek zerutik

Izarrik ederrena zelüko ekhia

Jaun batek maithatü dü

Jilofreia eijerra, zük naizü xarmatzen

Khantore bat herritik aphirilan emanik

Khantoriak berririk Ozarainen eginik

Khantoren egiteko sujeta berririk

Khantu berriren khantatzera nuazü

Kitatu nahi duzu arren herria

Lurraren pian sar nindaiteke

Maite bat maitatzen det maitagarria

Maiteñoa

Mendian zoinen eder

Mendian zoin den eder

Mila ta zortzi eunta zortzigarren urtian

Mila zortzi eun ogei pasatu

Mila zortzi ehun eta hogoi eta hamabian

Begi ñabarra

Muthil gazte bilho hollia

Minez nago bihotzetik

Odeiak ülhün ziren

Lozale xarmanta

Oi amudiyo gazte eta zoro

Oi ene maite pollita

Parthitu nintzen herritik

Primaderaren aireak

Sukaldian zoin eder den

Tristeziyak biotza arturik

Txorittua nurat hua

Txori erresinula üdan da kantari

Txori erresinola, hots emak eneki

Txori kantazale eijerra

Ürzo aphal gaxuak hasperen egiten

Xarmagarri bat dizut maite bihotzeti

Xarmagarria, lo ziradia

Zazpi urthe badizü

Zelüko izarren bidia

Adios esan eta...

Amodioa
Agosti Chaho

 

 

IV

Jaon Satordin 1

(Nafarroakoa)

 

Ehun urthe igarota

Hura bere bidean

Jaon Satordin mintzatu da

Iruñeko hirian.

 

 

        [1] «Sain Saturnin, martyrisé dans Tolouse, eut pour successeur à l'évêché de cette ville le prêtre Honesta, qui était Biskaïen. Saint Firmin, que les Navarrais vénèrent comme leur premier évêque, fut son disciple; il était fils d'un sénateur de la montagne. Le jour anniversaire de sa fête, les Pampelunais dansent dans les rues en chantant: San Firmin egunian / Iruneko karrican, etc.» (A. Chaho, Voyage... 2e ed. 381-382.)

                Honen lehen bertsoa Beotibarko Gudua7 deitu kantan ageri da. Hona nola aurkezten duen Garibaik: ...y hasta agora se côservan cantares antiguos, hechos en memoria suya, no solo en lêgua castellana, cuyo comiêço es desta forma: «De Amasa sale Gil Lopez, De Oñaz y de Larrea. Al encuêtro de Frâceses. Para lidiar en pelea», mas tâbiê en la natural de la mesma tierra deziendo:

                        Mila urte igarota

                        ura bere bidean.

                        Gipuzkoarrok sartu dira

                        Gazteluko etxean,

                        Nafarrokin batu dira

                        Beotibarren pelean.

        cuya significaciô es dezir que aun passados los mil años, va la agua su camino, y que los Guipuzcoanos avian entrado en la casa de Gaztelu, y en pelea se avian topado con los Navarros en Beotibar.

                Mitxelenak, honen eta bai Zaldibiaren, bai Lope de Isastiren aldaerak komentatzen ditu (L. Michelena, Textos arcaicos vascos. Minotauro, Madrid, 1969, 66.). Bataila hau 1349an idatzi Poema de Alfonso el Onceno delakoan, eta Cornu y Carolina Michaelis de Vasconcellos-en arabera Rodrigo Eanes gailegoak idatzitakotik itzuli zen. Hona zer dioten bi bertsok gaztelaniaz:

                        59. En aquesto acordaron / Navarros e su companna /

                        con muy gran poder entraron / por tierras de la montanna./ .../

                        Áquesta los dexemos / que los Lepuscano vencieron /

                        e los fechos declaremos / que despues contescieron.

                Jakina den bezala nafarrak Alfonso XI.aren haurtzaro nahasian Gipuzkoa errekuperatzen saiatu ziren eta gertaera honen lekuko da kanta. Guerrak egiten duen irakurketa honakoa da: giputz arro oc sartu dira / Gazteluco echean «estos orgullosos guipuzcoanos se han unido / a Castilla». Beraz balirudike gipuzkoarren aurka nafarrek egin kanta litzatekeela XIX. mendean Klaudio Otaegi (1836-1890) poeta zegamarrak Beotibarko Kantak asmatu zituen ezagutzen ez den eskuizkribu delako batean oinarrituz (Ed. P. Urkizu & X. Azurmendi, Etor, Donostia, 1991). Ramos Azkarate tolosarrak antzerki bat gai berdintsuaz prestatu zuen: Beotibarko jatzarraren oroipena, 1886).