Literatur Emailuak

2006ko martxoaren 27an

Susa literatura argitaletxea

Egun guztiek izan beharko lukete Teatroaren Nazioarteko Eguna, gure Lur planeta honetan beti egon bait da piztuta, txoko batean edo bestean, antzerkiaren sugarra.

Teatroa hilda omen dago, hala diote askok aspalditik. Zinea eta telebista sortu zirenetik bereziki, eta are gehiago digitalizazioaren garai honetan. Sasoi batean, aurrerapenekin bat egon nahiean edo,  eskenatokia teknolojizatu egin zen, gizatasun sotilaren arrastorik ia batere utzi gabe. Irudia nagusitu zen hitzaren kaltetan, estetika mezuen gainetik. Hitzik gabeko antzezlanak ugaldu ziren, are antzezlerik gabe ere, nahikoa eta aski bait zen argi joku ikusgarriek apaindutako maniki batzuekin osaturiko “instalazioa”.
   
Teknologiak, su artifizialak bezalako ikuskizun huts bihurtu nahi zuen antzerkia.

Egun aktoreak bere lekua berreskuratu du ikuslearen aurrean. Egun hitza ezkenatokira bueltatu da.

Teatroak honezkero bere mugak ezagutu eta onartu ditu. Bere mugak, bai, teatroa hain experientzi berezi, eta ordezkaezin egiten duten mugak. Teatroa ez bait da inoiz helduko mas media zabaletara, baina beste edozein komunikabidek baino hobeto transmitituko ditu sentimentuak, emozioak, ametsak eta itxaropenak, ikuslea eta aktorea aurrez aurre daudelako, une eta toki batean. Arte eszenikoetan ez dira istorioak kontatzen soilik. Iritziak plazaratu eta eta elkartrukatu egiten dira. 

Teatroak hunkitu, argitu, asaldatu, aztoratu, eszitatu, azaldu, probokatu eta hautsi egiten du. Gizataldeari eskeintzen zaion elkarrizketa bat da. Teatroa arteetan lehena izan zen isiltasunetik hitza, itzaletik argia eta ezerrezatik bizia sortzen.

Izaki bizia da teatroa, eskeintzen den momentuan bere burua kontsusmitzen duena, hurrengo batean bere errautsetatik berriro sortzeko. Komunikatzeko modu honek badu magikotasun ikutu bat, halako moldez non pertsona bakoitzak eman eta jaso egiten du, eta trukatze honi esker aberastu.

Teatroak gizakiaren larritasun existentziala islatzen du, eta giza-izaera argitu. Garaian garaiko gizarteak hitz egiten du teatroaren bidez, sortzailea bitartekari bat baino ez da.

Etsai ikustezinak ditu teatroak: umezaroan arte-hezkuntzarik eza batetik; munduaz jabetzen ari den pobrezia bestetik; eta azkenik, teatroa sustatu beharko luketen gobernuen mesprezua edota axolagabekeria.

Aspaldiko teatroan jainkoek eta gizakiek hitz egin zuten; gaurkoan gizasemea beste gizasemeei zuzentzen zaie. Horrexegatik izan behar luke teatroak bizitza bera baino oparo eta zabalagoa. Mundu erotu honetan, zentzuzko hitzetan sinistearen ospakizuna da teatroa.

Teatrotik edan behar dugu gertatzen ari zaiguna ulertzeko, inguruan dabilen oinazea adierazteko, baina baita egunerokotasunaren kaos eta ameskaiztoan halako esperantza zirrikutu bat sumatzeko. 

Gora erritu teatralaren eragileak!! Gora teatroa!!

Victor Hugo Rascon Banda (Mexiko)
euskaratzaileak: Patxo Telleria eta Mikel Martinez
Ez dok hiru bikoteatroa