Elkartasun basatia
Elkartasun basatia
2013, poesia
112 orrialde
978-84-92468-46-1
azala: Idoia Beratarbide
Oier Guillan
1975, Donostia
 
2020, nobela
2009, poesia
 

 

SUDURRIK GABEKO PAILAZOA

 

 

                                Brusela,

                                Madame Catastropheren etxea,

                                abuztua

 

 

 

 

Ezkerreko zutabeko testuak: SUDURRIK GABEKO PAILAZOA.

Eskuineko zutabeko letra etzanak: KOROA.

 

 

—1—

 

Elurra ari du pailazoen eta bufoien gainean.

Elurra ari du artearen bulegoetan.

Elurra ari du nire hankartean.

Elurra ari du.

 

                        ELURRA naiz eta ELUR nago.

                        Beharrezkoa den ezer ez da beharrezkoa.

                        Beharrezkoa den ezer

                        ez da beharrezkoa den ezer bezain beharrezkoa.

 

Maitatuak izatea merezi duten gauza guztiak

maitatu nituen nik.

Desagertu egin naiz haietan.

Elurra naiz orain

baina oraindik gorria da nire sudurra,

ez dago sudur hau ustelduko duen hilobirik.

Baina non dago nire sudurra?

 

                        Sudurra SUDURRA suDURRA!

 

Maita zitezkeen gauza guztiak

maitatu nituen nik,

maitasuna gorrotatzen hasi nintzen arte.

 

                        Maita dezake grabatutako ahots batek

                        maita dezake karneteko argazki batek

                        maita dezake sudurrik ez duen pailazo batek?

 

Maita zitekeen guztia maitatu nuen!

haurren algarak, helduen deiadarrak,

ameslarien gainbehera ere maitatu nuen

erbeste kulturala edo Europa helburu zutenean.

 

                        Joan hintzen, sekula ez bueltatzeko.

                        Europaroparopa

                        E-U-ROPA

                        opa Europa

                        ergelen arropa Europa

                        lorerik ez nizuke opa.

 

Merezi nuen.

Sariak eman zizkidaten.

Nire izena jarri jaio orduko hil zen haur bati.

Existitzen ez diren lekuetan egon naiz.

Han ez da inor bizi.

 

                        Europa!

 

Existitzen diren lekuetan bilatu dut

existitzen ez den okada.

 

                        Eusropa!

 

Existitzen diren lekuetan

ez baita existitzen teatroa,

ez bainaiz existitzen ni.

 

                        Eroen arropa Europa!

 

New aberri land bat bozkatu nuen,

bertako postalak estaliko zuelakoan.

 

                        Eusropa!

 

Hizkuntza baztertu nuen

ahots baten truke.

 

                        Europa!

 

Maita zitekeen jendea topatu dut han,

maitatu ditut mutu.

 

                        Mutu da damutu

                        abstentzioarekin ez hintzen estutu

 

Existitzen ez diren lekuak eraiki ditut

existitzen diren lekuen bihotzean.

 

                        Ergelen arropa Eusropa!

 

Europa nuen xede eta ez naiz puta bat

utopiatzat jo duten lanbidea izanagatik:

teatroa.

Europa nuen xede eta banaiz puta bat,

besteren izenean utopia lanbide bilakatu izanagatik:

horregatik diot naizela Eusropa.

 

                        Non dago euspopa. Eusrocka. Euskoka.

 

Elurra ari du pailazoen eta bufoien gainean.

Elurra ari du artearen bulegoetan.

Elurra ari du nire hankartean.

Elurra ari du.

Baina non dago nire sudurra?

 

                        Sudurra SUDURRA suDURRA!

 

 

—2—

 

Zer dator engaiamenduaren ostean?

Zer geratu zaio nire belaunaldiari?

Zer izurrite klase kutsa liteke

osasun demokratikoaz lepo garen honetan?

 

                        Hartu artea Artaud!

 

Nork suizidatu zuen Van Gogh?

Nork suizidatu zuen Woolf?

Nork suizidatu zuen Pizarnik?

Nork suizidatu zuen Maiakovski?

Nork suizidatu ninduen ni

autoa errepidean lehertu zenean?

 

                        Nork?

                        Gukhaiekneuk

                        eta hik Nork?

                        Gukhaiekneuk

                        eta hik Nork?

 

Nork suizidatu zuen berdea?

Nork suizidatu zuen itsasoa?

Nork suizidatu zuen ilusioa?

Nik.

 

                        Nork?

                        Gukhaiekneuk

                        eta hik Nork?

                        Gukhaiekneuk

                        eta hik Nork?

 

Nork suizidatu zituen urre publikoak?

Nork suizidatu ninduen ni.

Nork suizidatu zuen langileria?

Nork suizidatu ninduen ni.

Nork suizidatu zituen kultur espresioak?

Nork suizidatu ninduen ni.

 

                        Isildu.

                        Ez haiz sekula izan

                        erdigune,

                        nondik mintzo haiz,

                        noren diruarekin erosi dituk

                        aldarriak idazteko arkatzak.

                        Isildu hadi.

                        Hoa.

 

Nora?

Nor naiz inon ez nagoenean?

Non nago inor ez naizenean?

Eta neu baldin banaiz

gauzak aldatu nahi dituen bakarra?

Utikan ilusioa.

Betor oholtza gaineko errealitatea.

 

                        Hain da mingarria

                        ahaztura ezta?

                        Hain da mingarria

                        inork ez oroitzea ezta?

                        Hain da mingarria

                        biografiarik eza ezta?

                        Hain da mingarria

                        bat gehiago izatea.

 

Ez.

Bat egin nahian

bakarrik geratu nintzen,

behinola babesa eman zidan

artalde beltzik gabe.

Teatroa egin nuen jendez beteriko

basamortuaren erdian.

Krask boom arrggg

marmolezkoak dira

enetzako lore bakanak.

 

                        (Txalo ironikoak).

 

 

—3—

 

Bakardadea aukeratu nuen

ala bakardadeak aukeratu ninduen ni?

Etxea erbesteratu nuen

aski zelakoan nire urratsen soinua.

Aniztasuna goretsi nuen

 

                        goretsi?

 

unibertsaltasuna hobetsi

 

                        hobetsi?

 

bertakoa mundu ez zelakoan.

 

                        Mundu mindua haiz.

 

Bakardadeak aukeratu ninduen ni.

Orain zera diot:

heriotza da bakardade posible bakarra,

bestelako isolamenduak kondena hutsa dira beti.

 

                        Nork suizidatu zuen elkartasuna nork?

                        Nork suizidatu zituen itzulerako bidaiak nork?

                        Hik. Nork. Hik.

                        Hik. Nork. Hik.

 

Kha!

Publikoa behar du bakardadeak ere, Kha!:

familia, lagunak, lankideak, auzoa.

 

                        Publikoa behar du bakardadeak.

 

Bestela, nork esango du «berezia zen»?

Kha!

 

                        Egidazu kar. Egidazu kha. Egidazu ba.

 

Kha!

 

                        Bakardadea ez da publikoa,

                        pribatua baizik, intimoa.

                        Hoa.

 

Nora?

Dagoeneko ez naiz nire urratsen jabe.

 

                        Baina haren doinuarena bai.

                        Doinuen dolua.

                        Zakilen ulua.

 

Ezbakardadetik ezbakardadera doan

bakartasuna da hau:

bakana, errepikaezina den

zauri bat bezalakoa.

Kha! Kha!

 

                        Mutu da damutu.

 

Jendez inguraturik nago,

baina bakardadea beti da mutua.

 

                        Heldu haiz.

                        Ase haiz.

                        Ito haiz.

 

Heriotza da bakardade posible bakarra.

Publikoa maitatuko dut

berak ez badaki ere.

 

                        Heldu haiz.

                        Ase haiz.

                        Ito haiz.

                        Galdu haiz.

 

Nire gorputzera datozen begiekin maitatuko dut publikoa,

bakarkeriara datozen ezten guztiekin desiratuko dut

berak ez badaki ere.

 

                        Maitatuko dituk

                        haren beldurrak

                        ikurrak

                        makurrak

                        gailurrak

                        elurrak

                        Berak nor haizen

                        ez badaki ere

 

 

—4—

 

Urrunera joan nintzen

gertu egotearren.

 

                        Urrun...

 

Urrun dagoena beti dago han

gertu badago ere.

 

                        Urrun...

 

Gezurra naiz

mutu mintzo naizenean ere.

 

                        Urrun!

 

Urrun dagoen guztia

gertu dago hemen.

 

                        Urrun!

 

Basamortua beti da ezberdina,

itsasoa bezala.

Oasirik ez dago oasietan.

Oasiak ez baitaki oasia badenik ere.

 

                        Ur. Urrun.

 

Naizen lekuan nago.

 

                        Urrun!

 

Nagoen lekukoa naiz.

 

                        Urrun.

                        Ur. Urrun.

                        Urrun.

                        Ur. Urrun.

                        Urrun.

 

Ez dakit nor naizen

edonon nagoenean.

 

                        Heldu haiz.

                        Ase haiz.

                        Ito haiz.

                        Mintzo haiz.

                        Mutu.

 

 

—5—

 

Bizi ote naiz inoren gogoan?

Inoren oroimeneko segundo bakarrean?

 

Sudur gorria nintzen

konkorra

jabeak ahaztu duen objektua

manikia

objektuak ahaztu duen jabea

gauza

maitasunak eraildako poema.

 

                        soberan eta plist

                        jira ta jira plof

                        libililibili pu

                        ja

 

Egon behar nuen lekuetan egon nintzen

behar ez zen garaietan.

Arrakasta erdiesteko moduko uneak bizi izan nituen

okerreko lekuetan.

Sorkuntzaren alde eman nuen bizitza

pentsamendu bakarraren minbizi.

 

                        ja.

 

Baina ez zuen inork ikusi,

ez zen inor enteratu,

eta enteratu bazen ere ez zuen axola.

 

                        Aiene ta plist

                        rasta rasta pu

                        libililibili plof

                        jira ta jira jo

                        ja

 

Nire arrastoak bilatu ditut

besteen oroitzapenetan:

elurretan utzitako oinatzak, ene uneak.

 

                        ja

 

Elurra egiten duen aldiro agertzen naiz

berriz ere zurikeriaren memorian.

 

                        Iaia plist plof

                        rasta rasta ja

                        libililibili tras

                        jira ta jira pu

                        jo

 

Emanalditik emanaldira bizi izan ditut

izan nintekeenaren lorratzak.

Bizitza ospatzeko nahia zabaldu dut

jendarte bakoitzaren gogo-bazterretan.

 

                        Gogo!

 

Zer gelditu da izan nintzen hartatik?

 

                        Gogo!

 

Pailazoarekin izutu den haurraren negarrean nago,

hogei urte geroago ere.

 

                        Gogo!

 

Ene urratsen doinua

ez da urtaro bat.

 

                        Baina ez zuen inork ikusi

                        ja

                        ez zen inor enteratu

                        jo

                        ez zuen axola

                        kha!

 

Elurra banaiz ere,

nire urratsen doinua

ez da urtaro bat.

 

 

—6—

 

Ospa egin nuelako behar dut ospatu.

 

                        Ospa!

 

Ospa egin nuelako topatu nuen

Eusropa.

 

                        Ospea!

 

Sudur gorria.

 

                        Ospela!

 

Eusroparen erdian galduta nengoelarik

gelditu zitzaidan bihotza.

 

                        Non.

 

Bularrean.

 

                        Non.

 

Taupada baten erdian.

Hilda nagoelako ez dut galtzeko astirik.

 

                        Ospitalea!

 

Porrotaren leinukoa naiz.

 

                        Suizidatu duk ahotsa.

 

Eta haren oroimena.

Eta zer?

Ospa egin nuelako ospatu ospea!

 

                        Ospatu!

 

Garaipen oro den porrota goratu.

 

                        Suizidatu duk isiltasuna.

 

Porrot oro den garaipena ernatu.

 

                        Ospa ospea

                        non nora non

 

Hemen. Hemen naiz.

Ahanzturak ehortzitakoekiko elkartasuna...

 

                        Ospatu!

 

Argazki galduetan harrapatutako uneak...

 

                        Askatu!

 

Heriotzak lapurtutako lagunak...

 

                        Aipatu!

 

Ezertarako balio ez badu ere

ospa egin nuelako ospatu,

porrotaren egutegiko jai egunetan...

 

                        Ostatu!

 

 

—7—

 

Nire lekuan ez dago niretzako tokirik.

Arrotza naiz etxean.

 

                        Mai mao libi lai tao

 

Arrotza zait habia.

Bertakoen erbestea da kultura

telebistan agertzen ez denean.

 

                        Aiei! Aiei!

 

Ezin diot inori ezer egotzi,

ozenago isiltzeko neure

ezintasunari ez bada bederen.

 

                        Aiei! Aiei!

 

Horregatik zeharkatu dut mundua,

baina azkenean

helburu posible bakarra

Eusropa suntsitzea zen.

 

                        Mai mao oskarbi eta lao

 

Ez dago bizi duzun horretatik ihes egiterik.

Ez dago zarena beste fikziorik.

 

                        Mai mao libi lai tao

 

Mundua zeharkatu nahian

munduak labankatu nau ni.

 

                        Mai mao zauka-tzu tao

 

Unibertsaltasunaren aitzakian, bulkada elitista.

Izerdia estaltzeko lurrina den artea,

berezko usaia ezkutatzen duen

kultur kolonizatzaileena.

 

                        Aiei! Aiei!

 

Ustela! kontatzekorik ez duena,

estetika eta jakituria goretsiz,

modako egileak aipatuz,

hustasuna bete nahi duenean.

 

                        Kexu haiz,

                        Aiei! Aiei!

 

Kiratsa! iraultzaren aitzakian,

oilasko hegoak astintzen dituena,

norbera den mundua aldatzeko gai ez denean

kutsadura eder litekeen horretan.

 

                        Ez duk aitzakiarik.

                        Galdu haiz.

                        Ito haiz.

                        Mutu.

 

Eusropan galdu nuen helmugen zergatia,

erakusleihoetan isuri nuen

manikien odola.

 

                        Mai mao living in vao

 

Ene manikien odol nirea.

Banoa.

 

                        I have gorosti espero

 

Zer komunikaturik ez denean

publikoa soberan da.

Banator.

 

                        I have living in bero

 

Norena da jendea?

Banoa.

 

                        I have a lot of klero

 

Norena naiz ni?

Banator.

 

                        Zugana urdina ernoff

 

Subentzioak eskatu ditut

nire odolarekin senda nazaten.

 

                        Zugana living in yo

 

Eta hala ere.

 

                        Zugana apurtu lisboa

 

Ez naiz errepide bat.

 

                        Zugana living in yo

 

Europa ez da mundua.

 

                        Laster tensando bestea

 

Eusropan mintzo naiz

Europan nautenean ere.

 

                        Laster tensando afera

 

Poesiaz subentzionatuko dut Eusropa

behingoz leher dadin.

 

                        Laster laster laster

                        zu zara nire bestea

 

Bai.

Neure tokia aurki dezadan neure lekuan.

 

                        I have a lot of ni ni

                        without zu

 

Ni

 

                        Hoa. Hator. Hoa. Kha.

 

 

—8—

 

Elurra ari du pailazoen eta bufoien gainean.

Elurra ari du artearen bulegoetan.

Elurra ari du nire hankartean.

Elurra ari du.

 

                        ELURRA naiz eta ELUR nago.

                        Beharrezkoa den ezer ez da beharrezkoa.

                        Beharrezkoa den ezer

                        ez da beharrezkoa den ezer bezain beharrezkoa.

 

Maitatuak izatea merezi duten gauza guztiak

maitatu nituen nik.

Desagertu egin naiz haietan.

Elurra naiz orain.

Baina oraindik gorria da nire sudurra,

ez dago sudur hau ustelduko duen hilobirik.

 

                        Sudurra SUDURRA suDURRA!

                        Ase haiz.

                        Ito haiz.

                        Mintzo haiz.

                        Mutu.

 

Bihotza dut aurpegian.

Entzun itzazue haren taupadak

elurra egiten duen urtaroetan.