—1895 Bera—

 

Magdalena Larralde Sarakoa

 

An.

 

          1

Neronez nola detan

Memori txikiya,

Jaungoikoari diyot

Eskatzen graziya,

Goitik bigaldutzeko

Zentsura argiya

Argiratu dezatan

Nai detan guziya.

 

          2

Ho! zeinen gozotsua

Dan Euskal-erriya,

Zeinan badirudien

Bai, uda berriya,

Zeinen dontsua eta

Zeinen ongarriya,

Zer dizdizariya ta

Zer zoragarriya.

 

          3

Uda berriyan lora

Sortzen dan modura,

Saran lore eder bat

Sortu zan mundura,

Ain dizdizariya zan

Lore eder ura,

Berdintzeko etzala

Besterik ingura.

 

          4

Magdalena Larralde

Da lore ain fina,

Baratz denetan ez dan

Bezela berdina,

Munduko lore eder

Denen erregina,

Usai gozoz betia

Famatu ezina,

 

          5

Fediak nola duben

Indarra ugari

Zeruko printzak sortzen

Zitzaizkan berari,

Ta nola Jaunak eman

Ziyon grazi ori,

Beti esker ematen

Ari zan Jaunari.

 

          6

Jaunak ala berian

Goitikan graziya

Banatutzen baiziyon

Berak mereziya

Laguntzen ziyon bada

Arrek nai guziya,

Izan zedin kutsu txar

Gabea jantziya.

 

          7

Mila zazpireun la-Rogeita

amairuan

Frantzes ta Espainolen

Guda zan orduan,

Txit zaila zan bizitzen

Biyen inguruan

Gaxuak naiko lana

Bazeukan orduan.

 

          8

Apaiz bat nai zuben ark

Benetan bilatu,

Zediyen maiz bezela

Fedez konfesatu,

Bainan nai arren ezin

Zubela arkitu,

Beste buruz bide bat

Zitzaion argitu.

 

          9

Pentsatu zuben bada

Txit goiz jaikitzia,

Eta bere erriya

Sara lajatzia,

Espainiara oinez

Presaz pasatzia,

Naparroako Bera

Erriyan sartzia.

 

          10

Esan bezela jaiki

Zan egun sentira,

Eta abisatu zan

Menditik mendira,

Oinez emanik bide

Guztiyari jira

Sartu zan Magdalen

Berako errira.

 

          11

Zer poztasun aundiya,

Berako erriyan,

Arkitzia pake ta

Jaunaren graziyan,

Elizara sartu ta

An egun guziyan

Konfesatzeko pozaz

Gozoko antziyan.

 

          12

Belauniko jarririk

Begiyak malkotan

Biyotza ernai eta

Burua ez lotan,

Jesus izen gozoa

Zubela frankotan

Egon zan erregutzen

Berako eliz ortan.

 

          13

Berak ziyon: zer poza!

Zer alaitasuna,

Zer alegrantzi eta

Zer gozotasuna,

Zer pake eder eta

Zer zorotasuna,

Zer ezin esan leiken

Zoriontasuna!

 

          14

Zori oneko Bera

Erri gozotsua,

Atseginaz egin det

Onera pausua,

Emen kendu zait neri

Len neukan lausua,

Eta erru txar denak

Neukaten kutsua.

 

          15

Ho jauna! dizkitzut nik

Eskerrak ematen,

Dirazulako goitik

Orrela laguntzen,

Zure aurrez gustora

Naiz belaunikatzen,

Nere biotza dizut

Bertatik eskeintzen.

 

          16

Birjina Ama ona,

Zeruko izarra,

Eman zaidazu orain

Bezela indarra,

Beti daukat barrenan

Nik zure bearra

Zuk piztutzen dirazu

Nere fede garra.

 

          17

Miragarriya zan txit

Larralden oroitza,

Jasorikan zerura

Fedezko biotza,

Ain zuben barrendikan

Sentitzen ark poza,

Non eztitasun geigo

Ezin leiken goza.

 

          18

Bada desio zuben

Jauna bilaturik,

Eta bere aurrean

Belaunikaturik,

Zentzuak oso ernai

Zerurontz jasorik,

Konfesatu zan Jaunak

Goitik lagundurik.

 

          19

O, zer bildotx mantsoa!

Zer mantxa gabia,

Orrela maitatutzen

Dubena fedia,

Biotzian zeukan ark

(Zer gauza obia)

Zeru eta lurraren

Guztiyen jabia.

 

          20

Ditxa oberik etzan

Arentzako izan,

Nola izan zuben ark

Berako elizan,

Birtutez jabeturik,

Aingeruen gisan,

Jaunaren amoriyoz

Berriro jantzi zan.

 

          21

Indar berriturikan

Dontsutasunakin

Eta bere barrengo

Kristautasunakin

Sara bidera zuben

Berriz oinez ekin,

Fijaturik Jaunaren

Laguntasunakin.

 

          22

Bainan ara zer gauza

Zitzaion gertatu,

Frantzes tokiko muga

Oi zanian sartu,

Ispien bat zalako

Zuten gogor artu,

Eta agintariyen

Gana bertaratu.

 

          23

Agintari ark zizkan

Gauz asko galdetu,

Ea nondikan ara

Zan orla alderatu,

Obe zubela gezur

Bat bertan asmatu,

Eta beste lekura

Ostera aldatu.

 

          24

Gero ziyon : ai, gazte

Dontsu ta umila,

Oker jiran dabiltzu

Zuk zure kurpila,

Onuntz etorri zera

Eriotzen bila,

Obea dezu beste

Leku on bat bila.

 

          25

Amazazpi urteko

Gazte ona zera,

Eta gauza bat nua

Zuri esatera,

Emen leku txarrian

Arkitzen baizera

Lengo lekura jira

Zaite prest ostera.

 

          26

Ez al dakizu emen

Atzitu ezkero

Gauz onik ez dezula

Inola espero?

Zure zelatan ortxen

Dira onezkero

Azkar ibili ez da

Denborikan gero.

 

          27

Kupira detalako

Dizut au esaten,

Ixiltxo irakurtza

Bat dizut ematen,

Inork non zinan baldin

Badizu galdetzen

Esan: Beran zinala

Lagun bat ikusten.

 

          28

Bestela badakizu

Ispitzat arturik

Ez dezula izango

Ez, barkaziyorik,

Eta egin dezun lan

Dena ukaturik,

Gezurrarekin libre

Zirade bertatik.

 

          29

Estimatzen det asko

Bedorren esana,

Eta nereganako

Kupira zeukana,

Bainan ezin nezake

Gezurtu nik, jauna,

Beran biyotzetikan

Egin detan lana.

 

          30

Izan dedila gauza

Datorren bezela,

Ez pentsa deusengatik

Beldurtzen naizela,

Nai dan oker guziya

Nigan datorrela,

Jasotzeko zai nago

Bere-beriala.

 

          31

Aitortuko det denen

Aurrian egiya,

Bildurrik gabe daukat

Txit barren garbiya,

Jaun onak egingo dit,

Zeruan tokiya,

Gozatzeko betiko

Beraren gloriya.

 

          32

Pinet agintariya

Zan guztiyen buru,

An zer gertatutzen zan

Ziyoten kontatu,

Eta ark beriala

Baitzuten agindu,

Ekartzeko argana

Zediyen bigundu.

 

          33

Jarririkan Magdalen,

Pineten parean,

Abiya zan mintzatzen

Txit modu onean,

—Zein erritatik zatoz,

Esan zazu, geran?

—Egiya esateko

Izandu naiz Beran.

 

          34

Eta zer egin dezu

Espaina lurrian?

—Belaunkaturik egon

Jaunaren aurrian,

Eta nola dakartan

Biyotz samurrian

Berarekin arki nai

Oso indarrian.

 

          35

Ez det mundu ontako

Inoren bildurrik,

Ez da Fedetasun au

Kenduko diranik,

Berari otoitz gabe

Ez det nik egunik

Ez da deus Beragatik

Egingo ez nukenik.

 

          36

Ta nola ez maitatu

(Ta izan fedia)

Aingeru ta mundutan

Denen Erregia?

Berak biyotz barrenan

Sortu dit labia,

Ura da gordekari

Ta nere jabia.

 

          37

Odolak suturikan

Agintariyari,

Agindu zuben preso

Sartzeko dama ori,

Esanaz: —berotzeko

Bizkarra berari

Zigorraren kolpiak

Emateko ugari.

 

          38

Ea modu ortara

Ote zan biguntzen,

Eta ark egin zuben

Lan dena ukatzen,

Bainan alaz guztiyaz

Au etzan izutzen,

Baizik Jaunari ziyon

Beti erregutzen.

 

          39

Ikusirikan sendo

Fedian zegoala,

Eta ezergatikan

Beldurtzen etzala,

Agindu zuben Pinet

Jaunak beriala

Erriyan erakusten

Ibil zezatela.

 

          40

Eskarmentagarritzat

Beste guztiyari,

Ta beldurra sartzeko

Gazte jendeari,

Lotuta denen aurrez

Zuten an ibili,

Gaizkile bat bezela

Denen parragarri.

 

          41

Alaz guztiyaz etzan

Au fedian ostu,

Baizik naigabe abek

Zuten geigo poztu,

Berak ziyon: —orain naiz

Oso aberastu,

Badakit jauna nitzaz

Etzaitala aztu.

 

          42

Kalte au da neretzat

Oso gustokua,

Zori onian nabil

Onela lotua,

Zeruaz jabetzeko

Daukat nik asmua

Pozez jarraituko det

Nik azken ordua.

 

          43

Eraman zuten bada

Gilotinatzera,

Gorputzetik labanaz

Burua kentzera,

Munduko eginkaien

Zorrak pagatzera,

Pineten agindua

Gogoz kunplitzera.

 

          44

Umil, umil gaxua,

Ardiyen modura,

Sartu zan urka mendi

Edo il-lekura,

Begiyak jasorikan

Jaunari zerura,

Kunplitzera sententzi

Penagarri ura.

 

          45

Otoitz ta erreguak

Zituben goguan,

SALVE REGINA zuben

Aitatzen orduan

Jarririkan umilki

Bear zan lekuan

Laban zorrotza sartu

Zitzaion lepuan!

 

          46

Zer eriotza triste

Eta zer gogorra!

Azken pagutzat eman

Ziyotena, orra!

Zikindu nai ezikan

Inozentzi ta honra,

Modu ontara zuben

Pekatua borra.

 

          47

Begira jende asko

Zan antxen arkitu,

Onen fedetasunez

Ziraden arritu,

Askori zitzaioten

Biyotza mugitu,

Eta ziran txit asko

Bertan bestegotu.

 

          48

Zer erakusgai ona

Ta ongarriya,

Fedia maitatuaz

Galtzia biziya!

Nola zuben beti ark

Zeruko antsiya

Bertaratu zan bada

Birtutez jantziya.

 

          49

Sarako erriyak du

Guztiz onoria,

Izatia orlako

Alaba beria,

Orain ere saiatu

Bertako jendia,

Maitatzen ark bezela

Jaunaren legia.

 

          50

Txit borondatez ditut

Itz abek neurritu,

Eta lore on orren

Omenak aitortu,

Inork uts eginikan

Bilatzen baditu,

Biyotz biyotzez diyot:

Meserez barkatu!

 

 

 

 


Anton Abbadiaren Koplarien Guduak

 


www.susa-literatura.eus