1862 Urruña
Herriko biltzarreen gainean
Jean Martin Hiribarren "Salataria"
1
Kantatzera noha bertsu hotan
Nolako sujetak kontseiluian,
Ditugun herrian ezarriak,
Haukien promesak eta obrak.
Kantu lehena
Kargudunen izendazionia
2
Egun batez, Merak deithurikan
Adi zak, Piarres, zautan erran,
Izendatu behar tuk herritik
Hamar kontseilari onetarik.
3
Onetarik hamar toki huntan!
Gauza hain arraro den denboran!
Menturaz ez da bat miletarik
Kargu hortakotz onsko denik.
4
Hautuia hik utzak en'eskura
Bota zak biletto hau kofrera,
Hamarren izenak hemen dituk
Herrian hoberik bater'ez duk.
5
Horiek ditiguk ixilenak
Bai eta gizonik humilenak,
Jakin gabe zer den arrazoina
Eginen dutenak nik errana.
6
Gaiten jira beraz meriara
Lasterka beldurrez gal tenora,
Manatu bileten emaiteko,
Zer pasaturen den ikhusteko.
7
Kofre gakhatu bat bada salhan
Meriako jaunen gomendiuan,
Han dira izenez markatuiak
Karguduntzat behar ditugunak.
8
Oro beha gaude xutiturik,
Begiak ahalaz zabaldurik,
Zer behar othe den handik jali.
Atheratzen dira hamar uli.
9
Mera dantzan hasten da plazerez,
Gu gaude betherik konfusionez,
Fidaturik gure malurretan
Meraren kontseilu tronpurretan.
Kanta bigarrena
Kargudun berrien lehen banketa
10
Kargudun berriek lehen lana
Banket bat ein dute, jan bat ona,
Pentsaturik, moda den bezala
Hortik behar dela hasi saila.
11
Platak dituztenian deskargatu,
Hamasei botoila denak hustu,
Basuak jo, fierki, trinkreko,
Menbro bat mintzo da bertzendako.
12
Ha! zer abantaila herrikotzat,
Jaun mera, baitzitu gidaritzat,
Zure gobernuiak behar ditu
Afera makhurrak arranjatu.
13
Bai, hala da, dio gure Merak,
Ikhusiz hemengo planta zarrak,
Kargu hau hartu dut karitatez,
Ez anbizionez, ez banitatez.
14
Oi! zenbat desordre lekhu huntan
Pairatu izan den orai artian!
Gogora lakiket berehala
Egun batez hemen kondahala.
15
Herriak faltaitu jende bidiak,
Penatuz dabiltza habitantak,
Ahunzka iganez patarretan,
Belhaunak trenpatuz ibaietan.
16
Eliza, meria, johan dira
Usteldurik biak erortzera,
Herriko arbolak, lur komunak,
Meren adiskidek eramanak.
17
Zenbat diru gaizki gastatuiak!
Zenbat khondu makhur ezarriak!
Eta pleinta bat xoil eiten bazen
Bazakiten merek mendekatzen.
18
Hemendik aitzina bertze moldez
Juanen dira gauzak ene ordrez,
Kontent ezarriko ditut oro
Meriako xarpa nik dudano.
19
Herrian gu gira kapablerik
Tiratzeko bide xuxenetik,
Aferen timoia errekara,
Utz lioke bertzeko erortzera.
20
Desiratu behar dugu beraz
Kargu huntan bizi giten luzaz.
Orai dugun edan orok puntxa,
Horra ni Meraren ordenantxa.
21
Berriz trinkaturik ingurian,
Diote guziek errepikan:
"Biba Mera! biba! ehun urthez!
Eta kontseiluia berrehunez!!!
Kantu hirugarrena
Gure pleintak
22
Faltsuiak ziren, arras faltsuiak
Gure meraren promes guziak.
Sekulan ez dut sinhetsiko nik
Mera berrien erranetarik,
23
Bi mila gauza hitzeman dauzku,
Solament bat ez du konplitu.
Sekulan...
24
Herriko etxeak daude nigarrez,
Beren zilhuentzat pedaxu galdez.
Sekulan...
25
Urak pasatzen ditugu jauziz,
Igelen gisa zangarrak bustiz.
Sekulan...
26
Patar hertsiak erorikoka,
Lehen bezala lurrari potka.
Sekulan...
27
Hirrisku xarra dute komunek,
Hirrisku xarra herriko sosek.
Sekulan...
28
Ez da hoberik, ez, aferetan,
Oro doazi ohiko trazan.
Sekulan...
29
Gaztek zaharrak iduri dute,
Gaztek paper berak dituzte.
Sekulan...
30
Herriak beraz sanjatuz mera,
Sasitik ein du jauzi berrora.
Sekulan...
31
Ez da gezurrik nik erranetan,
Ez egiarik meren hitzetan.
Sekulan ez dut sinhetsiko nik
Mera faltsuien gezurrik.
32
Gutitan ontzen dute herria
Meraren obrek, horra egia;
Guziz direnean kontseilariak
Gizon enulak, gizon uliak.
Kantu laugarrena
Mera baten nahigabiak
33
Gure herriko jaun Mera
Nagusituia sobera,
Nahi zuten aitzetsirik
Kendu bere fautiletik.
34
Agertu zituzten denak
Jaun horren egitatiak.
Ordutik zagon ikharan
Zelakotz lanjer handitan.
35
Kapa berri bat jauntzirik,
Present onak igorririk,
Ibili da handietan,
Nahiz egon bere plazan.
36
Hortaz ez giten estona,
Ez da gogotik gizona,
Jausten tronutik lurrera,
Edo zalditik astora.
37
Ardietsi du grazia
Kontinatzeko karguia
Horra beraz bitorios,
Bere emaitzen medioz.
38
Ala baita baliosa,
Gizon puxanten laguntza!
Bainan oinak nagi tuzte,
Urindatzen ez bazaizte.
39
Partidak bentzuturikan,
Mera trionfan zabilan,
Iduritzen zaion hola
Hil izanik phiztu zela.
40
Plazerak maiz ondotikan
Badu pena mundu huntan.
Helas! zorthe triste hori
Gerthatu zaio jaun horri.
41
Ein izan du zorigaitzez
Lerrako bat egun batez,
Ezin pasatuz saltoka
Xokho batian den atheka.
42
Zertako gan trebesetik,
Jaliz bide xuxenetik?
Ardura da malurusa
Makhurretik ein urratsa.
43
Hor urratu zaio kapa,
Zikhindu gerriko xarpa,
Hor jo du lurra kopetaz,
Orai dago heiagoraz.
44
Mera doloratu hori
Ez du nehork urrikari,
Ez da baratzen irritik
Gure herria geroztik.
45
Oxala etsenplu horrek,
Edo kantu triste hunek,
Ikhara balitza merak,
Makhur dabiltzan guziak!
Jaun jujeari
46
Horra, jauna, ene bertsuak
Lehenik aizkoraz lanthuak,
Ondotik legunduak limez,
Estaliak bernuza finez.
47
Halere daudez ikharan
Zure begien aitzinian,
Zeren diren oro deithuiak
Bainan gutiak hautatuiak.